მრავალძარღვას თესლი
ბოტანიკური აღწერა: მცენარე Plantago major, ანუ დიდგულა მრავალძარღვა, მრავალწლოვანი ბალახოვანი მცენარეა, რომელიც მრავალძარღვასებრთა ოჯახს მიეკუთვნება. იგი გავრცელებულია მთელ მსოფლიოში, ზომიერ და სუბტროპიკულ ზონებში.
თესლი: მრავალძარღვას თესლი პატარა, ოვალური ფორმისაა, მუქი ყავისფერი ან შავი შეფერილობის. თესლი გარშემორტყმულია თხელი, ლორწოვანი გარსით, რომელიც წყალთან შეხებისას იბერება და ლარივით მასას წარმოქმნის.
ქიმიური შემადგენლობა 100 გრამზე
- ენერგეტიკული ღირებულება: 308 კკალ.
- ნახშირწყლები: 64.4 გ.
- ცხიმები: 6.5 გ.
- ცილები: 15.6 გ.
- ბოჭკოვანა: 12.4 გ.
- ვიტამინები: A, C, K.
- მინერალები: კალციუმი, რკინა, მაგნიუმი, ფოსფორი, კალიუმი, თუთია.
- აქტიური ნივთიერებები: ლორწოვანი ნივთიერებები (ირიდოიდული გლიკოზიდები, პოლისაქარიდები), ტანინები, ფლავონოიდები, აუკუბინი.
აქტიური ნივთიერებების სია
- ლორწოვანი ნივთიერებები: ქმნიან დამცავ გარსს კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის ლორწოვანზე, რაც ხელს უწყობს ანთებითი პროცესების შემცირებას და ჭრილობების შეხორცებას.
- ტანინები: აქვთ შემკვრელი და ანთების საწინააღმდეგო თვისებები.
- ფლავონოიდები: ძლიერი ანტიოქსიდანტები, რომლებიც იცავენ უჯრედებს დაზიანებისგან.
- აუკუბინი: გლიკოზიდი, რომელსაც მიაწერენ ანტიმიკრობულ, ანტივირუსულ და ანთების საწინააღმდეგო თვისებებს.
ფარმაკოლოგიური თვისებები
- ანთების საწინააღმდეგო: ამცირებს ანთებით პროცესებს კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში, სასუნთქ გზებში და კანზე.
- შემკვრელი: ხელს უწყობს დიარეის შეჩერებას და ჭრილობების შეხორცებას.
- ამოსახველებელი: ათხელებს ნახველს და ხელს უწყობს მის გამოყოფას სასუნთქი გზებიდან.
- ანტიმიკრობული: ებრძვის ბაქტერიებსა და ვირუსებს.
- ანტიოქსიდანტური: იცავს უჯრედებს თავისუფალი რადიკალების დაზიანებისგან.
- იმუნომოდულატორული: აძლიერებს იმუნურ სისტემას.
გამოყენება ხალხურ მედიცინაში
- საჭმლის მომნელებელი სისტემის დაავადებები: გასტრიტი, კოლიტი, დიარეა, ყაბზობა.
- სასუნთქი გზების დაავადებები: ბრონქიტი, ტრაქეიტი, ფარინგიტი, ხველა.
- კანის დაავადებები: ჭრილობები, დამწვრობა, ეგზემა, ფურუნკულოზი.
- შარდსასქესო სისტემის ინფექციები: ცისტიტი, ურეთრიტი.
- პირის ღრუს ანთებითი დაავადებები: სტომატიტი, გინგივიტი.
გამოყენების მეთოდები და ფორმები
- ნაყენი: 1 სუფრის კოვზ თესლს დაასხით 1 ჭიქა მდუღარე წყალი, დააყენეთ 30 წუთი და გადაწურეთ.
- ფხვნილი: დაფქვილი თესლი შეიძლება დაემატოს საკვებს ან გამოიყენოთ გარეგანი საფენების მოსამზადებლად.
- კომპრესები: დაფქვილი თესლი ან ნაყენში დასველებული დოლბანდი დაიდეთ დაზიანებულ კანზე.
დოზირება
- ნაყენი: 1/4 ჭიქა 3-4-ჯერ დღეში ჭამამდე 30 წუთით ადრე.
- ფხვნილი: 1 ჩაის კოვზი 3-ჯერ დღეში.
- კომპრესები: დაიდეთ დაზიანებულ ადგილზე 2-3-ჯერ დღეში.
- დოზირება შეიძლება განსხვავდებოდეს ასაკის, ჯანმრთელობის მდგომარეობისა და სხვა ფაქტორების მიხედვით. ყოველთვის მიმართეთ ექიმს ან კვალიფიციურ სპეციალისტს ინდივიდუალური დოზირების დასადგენად.
ინფორმაცია მიმდინარე კვლევებზე
მიმდინარე კვლევები ადასტურებენ მრავალძარღვას თესლის ანტიოქსიდანტურ, ანთების საწინააღმდეგო, ანტიმიკრობულ, ანტივირუსულ, იმუნომოდულატორულ და ჭრილობების შემხორცებელ თვისებებს. განსაკუთრებითრებით აქტიურად მიმდინარეობს კვლევები მისი გამოყენების შესაძლებლობაზე ისეთი დაავადებების მკურნალობაში, როგორიცაა კრონის დაავადება, გაღიზიანებული ნაწლავის სინდრომი, დიაბეტი და სხვადასხვა ინფექციური დაავადებები.
უკუჩვენებები და გაფრთხილებები
- ალერგია: მრავალძარღვას მიმართ ალერგიის შემთხვევაში მისი გამოყენება უკუნაჩვენებია.
- ნაწლავის გაუვალობა: მრავალძარღვას თესლის ლორწოვანი ნივთიერებების შეშუპების უნარის გამო, მისი გამოყენება არ არის რეკომენდებული ნაწლავის გაუვალობის ან სხვა ობსტრუქციული დაავადებების დროს.
- ორსულობა და ლაქტაცია: ორსულობისა და ლაქტაციის პერიოდში მრავალძარღვას თესლის გამოყენება რეკომენდებული არ არის საკმარისი კლინიკური მონაცემების არარსებობის გამო.
- ურთიერთქმედება მედიკამენტებთან: მრავალძარღვას თესლმა შესაძლოა შეანელოს ზოგიერთი მედიკამენტის შეწოვა. ამიტომ, მისი გამოყენებამდე აუცილებელია ექიმთან კონსულტაცია.
მრავალძარღვას თესლი წარმოადგენს უსაფრთხო და ეფექტურ საშუალებას სხვადასხვა დაავადებების სამკურნალოდ და პროფილაქტიკისთვის. მისი გამოყენება შესაძლებელია როგორც შიგნით მისაღებად, ასევე გარეგანი გამოყენებისთვის. თუმცა, ნებისმიერი სახის მკურნალობის დაწყებამდე აუცილებელია ექიმთან კონსულტაცია, განსაკუთრებით ორსულობის, ლაქტაციის ან სხვა ჯანმრთელობის პრობლემების არსებობის შემთხვევაში.