მრავალძარღვა (Plantago major L.)

შესავალი

მრავალძარღვა (Plantago major L.), ასევე ცნობილი როგორც დიდი მრავალძარღვა ან გზისპირა მრავალძარღვა, მრავალწლიანი ბალახოვანი მცენარეა, რომელიც ფართოდაა გავრცელებული მთელ მსოფლიოში. მას უძველესი დროიდან იყენებენ ტრადიციულ მედიცინაში სხვადასხვა დაავადებების სამკურნალოდ, მათ შორის ჭრილობების შესახორცებლად, ანთების საწინააღმდეგოდ და სასუნთქი გზების პრობლემების დროს.

ბოტანიკური აღწერა

• ოჯახი: Plantaginaceae (მრავალძარღვასებრთა).
• გვარი: Plantago (მრავალძარღვა).
• სახეობა: major (დიდი).
• სიცოცხლის ფორმა: მრავალწლიანი ბალახოვანი მცენარე.
• ღერო: უფოთლო, 10-40 სმ სიმაღლის.
• ფოთლები: ფესვთანური, როზეტისებურად შეკრებილი, ფართო ოვალური ან კვერცხისებრი.
• ყვავილები: პატარა, მომწვანო-მოთეთრო, შეკრებილია თავთავისებრ ყვავილედებად.
• ნაყოფი: კოლოფი, რომელიც შეიცავს მრავალრიცხოვან თესლს.

ქიმიური შემადგენლობა (100 გრამზე)

• ლორწოვანი ნივთიერებები: (6.5%).
• გლიკოზიდები: აუკუბინი.
• ტანინები.
• ფლავონოიდები.
• ორგანული მჟავები: ლიმონმჟავა, ვაშლის მჟავა.
• ვიტამინები: C, K.
• მინერალები: კალიუმი, კალციუმი, რკინა.

აქტიური ნივთიერებების სია - მოკლე აღწერილობით

• ლორწოვანი ნივთიერებები: აქვთ ანთების საწინააღმდეგო, შემკვრელი და დამარბილებელი თვისებები.
• აუკუბინი: გლიკოზიდი, რომელსაც აქვს ანტიმიკრობული და ანტივირუსული თვისებები.
• ფლავონოიდები: ანტიოქსიდანტები, რომლებიც იცავენ უჯრედებს დაზიანებისგან.

მცენარის სამკურნალო ნაწილები

სამკურნალო მიზნებისთვის გამოიყენება მცენარის ფოთლები.

ფარმაკოლოგიური თვისებები

• ანთების საწინააღმდეგო.
• შემკვრელი.
• დამარბილებელი.
• ანტიმიკრობული.
• ანტივირუსული.
• ამოსახველებელი.
• შარდმდენი.
• ჭრილობების შემახორცებელი.

გამოყენების ჩვენებები

• სასუნთქი გზების ანთებითი დაავადებები (ბრონქიტი, ტრაქეიტი, ფარინგიტი).
• კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის დაავადებები (გასტრიტი, კოლიტი, დიარეა).
• შარდსასქესო სისტემის ინფექციები (ცისტიტი, ურეთრიტი).
• კანის დაავადებები (ჭრილობები, დამწვრობა, ეგზემა).
• პირის ღრუს ანთებითი დაავადებები (სტომატიტი, გინგივიტი).

გამოყენება ხალხურ მედიცინაში

ხალხურ მედიცინაში დიდი მრავალძარღვას იყენებენ:

• ხველისა და ბრონქიტის სამკურნალოდ.
• კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის დაავადებების სამკურნალოდ.
• ჭრილობების შესახორცებლად.
• კანის დაავადებების სამკურნალოდ.
• შეშუპების შესამცირებლად.
• სისხლდენის შესაჩერებლად.

როგორ გამოვიყენოთ

ნაყენი:

1 სუფრის კოვზ დაქუცმაცებულ ფოთლებს დაასხით 1 ჭიქა მდუღარე წყალი. გააჩერეთ 2 საათი. გადაწურეთ და მიიღეთ 1/4 ჭიქა 3-ჯერ დღეში, ჭამის შემდეგ.

ჩაი:

1 ჩაის კოვზ დაქუცმაცებულ ფოთლებს დაასხით 1 ჭიქა მდუღარე წყალი. გააჩერეთ 5-7 წუთი. გადაწურეთ და მიირთვით თბილი.

სხვა გამოყენების მეთოდები:

მრავალძარღვას ფოთლების გამოყენება შესაძლებელია კომპრესების სახით ჭრილობებისა და კანის დაავადებების დროს. ასევე, შეგიძლიათ დაამატოთ სალათებსა და სხვა კერძებში.

დოზირება

მოზრდილებისთვის: ნაყენის ან ჩაის სახით, 1/4 ჭიქა 3-ჯერ დღეში. ბავშვებისთვის: დოზირება უნდა შეთანხმდეს ექიმთან.

ინფორმაცია ბოლო მიმდინარე კვლევებზე

ბოლო წლებში ჩატარებული კვლევები ადასტურებენ დიდი მრავალძარღვას ანთების საწინააღმდეგო, ანტიმიკრობულ და ჭრილობების შემახორცებელ თვისებებს. ასევე, შესწავლილია მისი პოტენციალი რესპირატორული დაავადებების, საშარდე გზების ინფექციების და კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის დაავადებების მკურნალობაში.

გაფრთხილებები

მრავალძარღვას გამოყენებამდე გაიარეთ კონსულტაცია ექიმთან, განსაკუთრებით თუ ხართ ორსულად, ლაქტაციის პერიოდში ან იღებთ სხვა მედიკამენტებს. არ გადააჭარბოთ რეკომენდებულ დოზას.

უკუჩვენებები

• ალერგია მრავალძარღვაზე.
• კუჭის მომატებული მჟავიანობა.
• თრომბოფლებიტი.
• ორსულობა და ლაქტაცია.