შვიტა (Equisetum arvense)

1. მცენარის შესახებ ზოგადი ინფორმაცია

შვიტა, ასევე ცნობილი როგორც სახედრის კუდი ან ცხენის კუდი, მრავალწლიანი ბალახოვანი მცენარეა, რომელიც გავრცელებულია მთელ მსოფლიოში, ძირითადად ზომიერი კლიმატის რეგიონებში. იგი ფართოდ გამოიყენება ტრადიციულ მედიცინაში, როგორც შარდმდენი, ანთების საწინააღმდეგო და ჭრილობების შემხორცებელი საშუალება.

2. ბოტანიკური აღწერა

• ოჯახი: Equisetaceae.
• გვარი: Equisetum.
• სახეობა: arvense.
• სიცოცხლის ფორმა: მრავალწლიანი ბალახოვანი მცენარე.
• ღერო: სწორმდგომი, ღრუ, დაყოფილია მუხლებად.
• ფოთლები: რედუცირებული, ქერქლისებრი.
• ყვავილები: არ აქვს.
• ნაყოფი: სპორანგიუმები, რომლებიც შეიცავენ სპორებს.

3. ქიმიური შემადგენლობა (100 გრამზე)

• სილიციუმის მჟავა: 5-10%.
• ფლავონოიდები: 1-2%.
• საპონინები: 1-2%.
• ტანინები: 1-2%.
• ალკალოიდები: კვალის რაოდენობით.
• ვიტამინები: C, K.
• მინერალები: კალიუმი, კალციუმი, მაგნიუმი, რკინა.

4. აქტიური ნივთიერებები

• სილიციუმის მჟავა: მნიშვნელოვან როლს ასრულებს შემაერთებელი ქსოვილის ფორმირებაში, ხელს უწყობს ძვლების და კანის ჯანმრთელობას.
• ფლავონოიდები: აქვთ ანტიოქსიდანტური, ანთების საწინააღმდეგო და ანტიალერგიული თვისებები.
• საპონინები: აქვთ ამოსახველებელი, შარდმდენი და ანთების საწინააღმდეგო მოქმედება.

5. მცენარის სამკურნალო ნაწილები

შვიტას სამკურნალოდ გამოიყენება მისი მიწისზედა ნაწილები, რომლებიც იკრიფება ზაფხულში, ყვავილობის პერიოდში.

6. ფარმაკოლოგიური თვისებები

• შარდმდენი: ზრდის შარდის გამოყოფას და ხელს უწყობს ორგანიზმიდან ტოქსინების გამოდევნას.
• ანთების საწინააღმდეგო: ამცირებს ანთებით პროცესებს ორგანიზმში.
• ჭრილობების შემხორცებელი: აჩქარებს ჭრილობების შეხორცების პროცესს.
• ამოსახველებელი: ათხელებს ნახველს და ხელს უწყობს მის გამოდევნას სასუნთქი გზებიდან.
• ანტიოქსიდანტური: იცავს უჯრედებს თავისუფალი რადიკალების დაზიანებისგან.

7. გამოყენების ჩვენებები

• საშარდე გზების ინფექციები (ცისტიტი, ურეთრიტი).
• შარდკენჭოვანი დაავადება.
• შეშუპება.
• რევმატიზმი.
• პოდაგრა.
• კანის დაავადებები (ეგზემა, ფსორიაზი).
• სასუნთქი გზების დაავადებები (ბრონქიტი, ტრაქეიტი).

8. გამოყენება ხალხურ მედიცინაში

ხალხურ მედიცინაში შვიტას იყენებენ როგორც სისხლდენის შემაჩერებელ, ანემიის სამკურნალო, ნერვული სისტემის დამამშვიდებელ და ზოგადად გამაჯანსაღებელ საშუალებას.

9. გამოყენების მეთოდები

ნაყენი:

1. 1 სუფრის კოვზ დაქუცმაცებულ შვიტას დაასხით 1 ჭიქა მდუღარე წყალი.
2. გააჩერეთ 30-60 წუთი.
3. გადაწურეთ და მიიღეთ 1/4 ჭიქა 3-4 ჯერ დღეში, ჭამამდე 30 წუთით ადრე.

ჩაი:

1. 1 ჩაის კოვზ დაქუცმაცებულ შვიტას დაასხით 1 ჭიქა მდუღარე წყალი.
2. გააჩერეთ 10-15 წუთი.
3. გადაწურეთ და მიირთვით თბილი.

სხვა გამოყენების მეთოდები:

• შვიტას აბაზანები გამოიყენება კანის დაავადებების სამკურნალოდ.
• შვიტას კომპრესები გამოიყენება ჭრილობების შესახორცებლად.

10. ინფორმაცია ბოლო მიმდინარე კვლევებზე

ბოლო კვლევები ადასტურებენ შვიტას ეფექტურობას ოსტეოპოროზის, რევმატოიდული ართრიტის და სხვა დაავადებების სამკურნალოდ. ასევე, შესწავლილია შვიტას ანტიოქსიდანტური და ანტიკანცეროგენული თვისებები.

11. გაფრთხილებები

• შვიტას ხანგრძლივი გამოყენება არ არის რეკომენდებული.
• შვიტას მიღება არ არის რეკომენდებული ორსულობის და ლაქტაციის პერიოდში.
• შვიტას მიღება არ არის რეკომენდებული თირკმლის დაავადებების დროს.
• შვიტას მიღებამდე აუცილებელია ექიმთან კონსულტაცია, თუ იღებთ სხვა მედიკამენტებს.

12. უკუჩვენებები

• ალერგია შვიტას მიმართ.
• თირკმლის უკმარისობა.
• გულის უკმარისობა.