სამეფო: მცენარეები.
განყოფილება: ყვავილოვნები.
კლასი: ორლებნიანნი.
რიგი: ვარდისნაირნი.
ოჯახი: ფშატისებრნი.
გვარი: ქაცვი.
ქაცვი ხშირტოტებიანი ბუჩქოვანი მცენარეა ფშატისებრთა ოჯახიდან. სიმაღლით 1,5 - 3,5 მ, იშვიათად 10 მ-მდე სიმაღლის ხეა აქვს სუსტი, ზედაპირული, ზონრისებური ფუნჯა ფესვთა სისტემა, ეკლის დაბოლოებული ყლორტები.
ფოთლები მორიგეობითია, მოკლე ყუნწებით, ხაზურ-ლანცეტა, სირგძით 2-8 სმ, სიგანით 0,5 სმ. ზემოდან მონაცრისფრო-მუქი მწვანე, ქვემოდან მოვერცხლისფრო-თეთრი, დაფარული თეთრი და რუხი ვარსკვლავისებრი ბუსუსებით.
ყვავილები ორბინიანია 6–9 მმ სიგრძის. ნაყოფი წვნიანი, პრიალა, ნარინჯისფერი, ყვითელი ან მოწითალოა, სფეროსებრი ფორმისაა, 1 სმ-მდე სიგრძის კურკით, სპეციფიკური გემოთი და არომატით.
ყვავილობს აპრილ-მაისში, ფოთლების გაშლამდე ან მასთან ერთად. ნაყოფი მწიფდება აგვისტო-ოქტომბრის განმავლობაში.
ქაცვი გავრცელებულია ზღვის დონიდან 2500 მ სიმაღლემდე. გვხვდება მდინარის ნაპირებზე, მთის ფერდობებზე ერთნაირად კარგად იტანს როგორც ზაფხულის სიცხეს, ასევე ზამთრის ყინვასაც.
ქაცვის ზეთი შეიცავს ორგანიზმისთვის სასარგებლო ნივთიერებებს, როგორიცაა: ომეგა 3, 6,7 და 9; კაროტინოიდები, ტოკოტრინეოლი, ტოკოფეროლი, ფენოლი, ტერპენი, გლუკოზიდები, ბეტა-კაროტინი, ოლეინი, ლინოლენი, პალმიტინის მჟაავა, სტრეანის მჟავების გლიცერიდები, სტერინები, ფლავინოიდები, კუმარინები,
ვიტამინები: შეიცავს B ჯგუფის ვიტამინებს; სამჯერ მეტ A ვიტამინს , ვიდრე სტაფილო; 12-ჯერ მეტ C ვიტამინს, ვიდრე ფორთოხალი და იმავე რაოდენობის E ვიტამინს რასაც ხორბლის მარცვალი.
მიკროელემენტები: სპილენძი, რკინა, სელენი, მანგანუმი.
ჭარბი წონა: ქაცვის ზეთში შემავალი არანაჯერი ცხიმოვანი მჟვები და ფლავონიდი, ხელს უწყობენ ცხიმოვანი მჟვების ცვლას, რითაც ეხმარება ორგანიზმს წონის კლებაში.
ქაცვის ზეთი ხელს უწყობს რადიონუკლიდების გამოყოფას, რაც იცავს ორგანიზმს რადიაციული დასხვიების მიერ გამოწვეული დაავადებებისგან.
გულ-სისხლძარღვთა სისტემა: ქაცვის ზეთი შეიცავს ნახევრადარანაჯერ ცხიმოვან მჟავებს, ფლავინოიდებს და კუმარინებს, რომლებიც ხელს უწყობენ სისხლძარღვთა ელასტიურობის ზრდას და ამცირებენ მათი შეღწევადობის უნარს. ამის გარდა ქაცვის ზეთის რეგულარული მიღება ამცირებს ქოლესტერინის დონეს სისხლში, აფერხებს ათეროსკლეროზული ბალთების წარმოქმნას სისხლძარღვთა კედლებზე და ამცირებს თრომბების წარმოქმნის რისკს. ეს ზეთი აფერხებს ანთებითი პროცესების წარმოქმნას გულ-სისხლძარღვთა სისტემაში. ქაცვის ზეთის რეგულარული მიღება ახდენს არტერიული წნევის და სისხლის შედედების ნორმალიზებას. ამიტომ გამოიყენება ათეროსკლეროზის, ჰიპერტონიის, სტენოკარდიის, თრომბოფლებიტის, გულის იშემიური დაავადებების, გულის ანთებითი დაავადებების კომპლექსურ მკურნალობაში.
საჭმლის მომნელებელი სისტემა: ქაცვის ზეთი ამცირებს კუჭის მჟავიანობას, იცავს კუჭის ლორწოვან გარსს, აუმჯობესებს ღვიძლში ცხიმის მეტაბოლიზმს. ეფექტურად გამოიყენება ალკოჰოლური ინტოქსიკაციის და სხვა მოწამვლების შემთხვევაში, წარმატებულად გამოიყენება კუჭისა და ნაწლავების ჰიპოკინეზიის კომპლექსურ თერაპიაში. ეს ზეთი არაჩვეულებრივი საშვალებაა წყლულების სამკურნალოდ, აქრობს ძველ ნაწიბურებს, ააქტიურებს კუჭქვეშა ჯირკვალს.
ქაცვის ზეთი გამოიყენება შემდეგი დაავადებების კომპლექსურ მკურნალობაში: კუჭის წვენის მაღალი მჟავიანობით მიმდინარე გასტრიტი, კოლიტები, ენტეროკოლიტები, კუჭისა და თორმეტგოჯა ნაწლავის წყლული, კუჭნაწლავის ტრაქტის სიმსივნეები, ეზოფაგიტი, გასტროდუოდენიტი. ქაცვის ზეთი უნდა მიიღოთ ღვიძლის ცხიმოვანი დისტროფიის და ნაღვლკენჭოვანი დაავადების დროს. ქაცვის ზეთის შემცველ სანთლებს იყენებენ პროქტიტის, ჰემორროის, სფინქტერიტის, სწორი ნაწლავის წყლულის დროს.
ცხვირ–სახის დაავადებები: ქაცვის ზეთს აქვს ანთების საწინააღმდეგო, ანტიმიკრობული, ბაქტერიოციდული მოქმედება, ამიტომ აქტიურად გამოიყენება სასუნთქი გზების სხვადასხვა დაავადებების კომპლექსურ მკურნალობაში. მისი გამოყენება ნაჩვენებია სინუსიტის, ჰაიმორიტის, ფარინგიტის, ნაზოფარინგიტის, ლარინგიტის, ტონზილიტის, რინიტის და ანგინის დროს.
მხედველობითი ორგანოს დაავადებები: ქაცვის ზეთმა დაამყარა რეკორდი კაროტინოიდების შემცველობაში. კაროტინოიდები აუცილებელია თვალის ნორმალური ფუნქიონირებისათვის. ზეაქსანტინს და კვერცეტინს აქვს თვისება დაგროვდეს თვალის ქსოვილებში და დაიცვას თვალი თვისუფალი რადიკალების ზემოქმედებისაგან. რეგულალური მიღებისას ქაცვის ზეთი კატარაქტის, გლაუკომის, დიაბეტური რეთინოპათიის და მასკულოდისტროფიის საუკეთესო პროფილაქტიკური საშვალებაა. ამავე დროს ზეთი წარმატებით გამოიყენება თვალის შემდეგი დაავადებების კომპლექსურ მკურნალობაში: კონიუნქტივიტი, რქოვანას ტრამვული დაზიანებები, თვალის სხივური დამწვრობითი დაზიანებები, კერატიტები და ტრაქომა.
გინოკოლოგიური დაავადებები: ქაცვის ზეთი დიდიხანია წარმარტებით გამოიყენება კოლპიტების, ცერვიციტების, ენდომეტრიტების, ვაგინიტების, კომპლექსურ მკურნალობაში. ეფექტურია მისი გამოყენება საშვილოსნოს ყელის ეროზიის, საშოს ლორწოვანის ტრამვული დაზიანების დროს. ქაცვის ზეთის გამოყენება დასაშვებია ამ დავადებებით დაავადებულ ფეხმძიმე ქალებშიც.
მეძუძრი დედებისათვის: ქაცვის ზეთი წარმოადგენს ვიტამინ A, E-ს ბუნებრივ წყაროს. მათი დეფიციტი დედის ორგანიზმში იწვევს დედის რძის ნაკლებობას, გარდა ამისა ეს ზეთი გამოიყენება ძუძუს თავების ნახეთქების სამკურნალოდ.
პოტენციის ამაღლება: ქაცვის ზეთი შეიცავს B ჯგუფის ვიტამინების მნიშვნელოვან რაოდენობას. ამასთნ დაკავშირებით ის წარმატებით გამოიყენება პოტენციის ასამაღლებლად. 40 წელს მიღწეული მამაკაცებისათვის ძალიან სასარგებლოა ამ ზეთის ჩარვთა კვების რაციონში.
კანის დაავადებები და დაზიანებები: ქაცვის ზეთი გამოიყენება ფურუნკულოზის, ჩირქოვანი ჭრილობების, ტროპიკული წყლულების და აკნეს სამკურნალოდ. ნაჩვენებია ზეთის გამოყენება, აგრეთვე ძნელად შეხორცებადი ჭრილობების, დამწვრობების (მზის), მოყინვების, ნაწოლების, კანის სხივური და ქიმიური დაზიანებების დროს. ქაცვის ზეთს იყენებენ ფსორიაზის, ნეიროდერმიტის, ეგზემის, პიოდერმიის, კანის ტუბერკულოზის, ხეილიტების, მგლურას დაავადებების დროს.
დიაბეტი: ქაცვის ზეთის შემადგენლობაში შემავალი ვიტამინები B1, B3, E, კაროტინოიდები, მარგანეცი და ზოგიერთი ამინომჟვები არეგულირებენ შაქრის დონეს სისხლში, ასევე მონაწილეობენ კუჭქვეშა ჯირკვლის მიერ ინსულინის სინთეზში.
1 კაფსულა 1 - ჯერ დღეში ჭამის დროს.
გამოყენებამდე – აუცილებლად გაიარეთ კოსულტაცია ექიმთან. განსაკუთრებით ფრთხილად იყავით თუ იღებთ რაიმე სამკურნალო პრეპარატებს, ან გაქვთ ქრონიკული დაავადება.
არ არის ქაცვის ზეთის მიღება რეკომენდირებული მაღალი მჟავიანობის, ქოლეცისტიტის, ქოლანგიტის, პანკრეატიტის, ფაღარათის, ნაღვლკენჭოვანი დაავადების, კუჭქვეშა ჯირკვლის ანთებითი პროცესსების დროს.
ლაქტაციის ან ფეხმძიმობის შემთხვევაში გაიარეთ კონსულტაცია მკურნალ ექიმთან.
თუ გამოვლინა რომელიმე გვერდითი მოვლენა შეწყვიტეთ მისი მიღება და გაიარეთ კონსულტაცია ექიმთან.
