C ვიტამინი
C ვიტამინის აღმოჩენის ისტორია მე-20 საუკუნის დასაწყისით თარიღდება. 1912 წელს პოლონელმა ბიოქიმიკოსმა კაზიმირ ფუნკმა აღმოაჩინა ეს ნივთიერება და მას "ვიტამინი" უწოდა. 1928 წელს უნგრელმა ბიოქიმიკოსმა ალბერტ სენტ-გიორგიმ გამოყო ეს ვიტამინი ლიმონის წვენიდან და მას "ჰექსურონის მჟავა" უწოდა. 1932 წელს ამერიკელმა ქიმიკოსმა ჩარლზ გლენ კინგმა დაადგინა, რომ ჰექსურონის მჟავა და C ვიტამინი ერთი და იგივე ნივთიერებაა. მას შემდეგ C ვიტამინი მნიშვნელოვანი კვლევის საგანი გახდა და მისი როლი ჯანმრთელობის შენარჩუნებაში უდავოდ დადასტურდა.
ქიმიური შემადგენლობა და განმარტება
C ვიტამინი, იგივე ასკორბინის მჟავა, წყალში ხსნადი ორგანული ნაერთია. ის არის ძლიერი ანტიოქსიდანტი, რომელიც იცავს ორგანიზმს თავისუფალი რადიკალების მავნე ზემოქმედებისგან.
შემცველი პროდუქტები
C ვიტამინით მდიდარი პროდუქტებია:
- ციტრუსები: ფორთოხალი, ლიმონი, გრეიფრუტი, მანდარინი.
- კენკრა: მარწყვი, ჟოლო, მოცვი, შავი მოცხარი.
- ბოსტნეული: ბროკოლი, წიწაკა, პომიდორი, კომბოსტო.
- ხილი: კივი, ანანასი, მანგო
ფარმაკოლოგიური თვისებები
C ვიტამინი მონაწილეობს მრავალ ბიოქიმიურ პროცესში:
- კოლაგენის სინთეზი: აუცილებელია კანის, ძვლების, სახსრებისა და სისხლძარღვების ჯანმრთელობისთვის.
- იმუნური სისტემის გაძლიერება: ზრდის ორგანიზმის წინააღმდეგობის უნარს ინფექციების მიმართ.
- რკინის შეწოვის გაუმჯობესება: ხელს უწყობს რკინის ათვისებას საკვებიდან.
- ანტიოქსიდანტური მოქმედება: იცავს უჯრედებს დაზიანებისგან.
C ვიტამინის როლი ქალის, ფეხმძიმე ქალის, მამაკაცისა და მოზარდის ჯანმრთელობაში
- ქალები: C ვიტამინი ხელს უწყობს კანის სილამაზისა და ელასტიურობის შენარჩუნებას, ამცირებს ნაოჭების გაჩენას და ანელებს დაბერების პროცესს. ის ასევე მნიშვნელოვანია ძვლებისა და სახსრების ჯანმრთელობისთვის.
- ფეხმძიმე ქალები: C ვიტამინი აუცილებელია ნაყოფის ნორმალური განვითარებისთვის. ის ხელს უწყობს კოლაგენის სინთეზს, რაც მნიშვნელოვანია ნაყოფის ძვლების, კანისა და სისხლძარღვების ფორმირებისთვის.
- მამაკაცები: C ვიტამინი მნიშვნელოვან როლს ასრულებს მამაკაცის რეპროდუქციული სისტემის ჯანმრთელობაში. ის აუმჯობესებს სპერმის ხარისხს და მოძრაობას.
- მოზარდები: C ვიტამინი აუცილებელია მოზარდის ორგანიზმის ზრდისა და განვითარებისთვის. ის ხელს უწყობს ძვლებისა და კუნთების ფორმირებას, ასევე იმუნური სისტემის გაძლიერებას.
C ვიტამინის ნაკლებობის ნიშნები და გამოწვეული დაავადებები
C ვიტამინის ნაკლებობამ შეიძლება გამოიწვიოს:
- სისუსტე და დაღლილობა.
- კანის სიმშრალე და აქერცვლა.
- ღრძილებიდან სისხლდენა.
- სახსრების ტკივილი.
- იმუნიტეტის დაქვეითება.
- C ვიტამინის ნაკლებობით გამოწვეული ყველაზე სერიოზული დაავადებაა სკორბუტი.
დოზირება
C ვიტამინის რეკომენდებული დღიური დოზა მოზრდილებისთვის არის 75-90 მგ. ფეხმძიმე და მეძუძური ქალებისთვის ეს დოზა შეიძლება გაიზარდოს.
შეჯამება
C ვიტამინი არის ჯანმრთელობის შენარჩუნებისთვის აუცილებელი ნივთიერება. მისი საკმარისი რაოდენობით მიღება უზრუნველყოფს ორგანიზმის ნორმალურ ფუნქციონირებას და იცავს მას სხვადასხვა დაავადებისგან.