ნიახურის თესლი
ბოტანიკური აღწერა: მცენარე ნიახური (Apium graveolens) ორწლიანი ბალახოვანი მცენარეა, რომელიც ქოლგოსანთა ოჯახს მიეკუთვნება.
თესლი: ნიახურის თესლი პატარა, ოვალური ფორმისაა, ღია ყავისფერი ან მოყვითალო-მოყავისფრო შეფერილობის. თესლს აქვს დამახასიათებელი, არომატული სუნი და მძაფრი, ოდნავ მწარე გემო.
ქიმიური შემადგენლობა 100 გრამზე
- ენერგეტიკული ღირებულება: 315 კკალ.
- ნახშირწყლები: 48.3 გ.
- ცხიმები: 19.8 გ.
- ცილები: 8.5 გ.
- ბოჭკოვანა: 17.8 გ.
- ვიტამინები: A, B ჯგუფის ვიტამინები, C, E, K.
- მინერალები: კალციუმი, რკინა, მაგნიუმი, ფოსფორი, კალიუმი, თუთია, სპილენძი, მანგანუმი.
- აქტიური ნივთიერებები: ეთერზეთები (ლიმონენი, სელინენი), ფტალიდები (3-ნ-ბუტილფტალიდი), კუმარინები, ფლავონოიდები
აქტიური ნივთიერებების სია
- ეთერზეთები: ანიჭებენ ნიახურის თესლს დამახასიათებელ სურნელსა და გემოს. აქვთ ანტიმიკრობული, ანთების საწინააღმდეგო და შარდმდენი თვისებები.
- ფტალიდები: ხელს უწყობენ სისხლძარღვების მოდუნებას და არტერიული წნევის დაქვეითებას.
- კუმარინები: აქვთ ანტიკოაგულანტური და ანთების საწინააღმდეგო თვისებები.
- ფლავონოიდები: ძლიერი ანტიოქსიდანტები, რომლებიც იცავენ უჯრედებს დაზიანებისგან.
ფარმაკოლოგიური თვისებები
- შარდმდენი: ხელს უწყობს ორგანიზმიდან ზედმეტი სითხის გამოდევნას.
- ანთების საწინააღმდეგო: ამცირებს ანთებით პროცესებს ორგანიზმში.
- ანტიმიკრობული: ებრძვის ბაქტერიებსა და სოკოებს.
- ანტიოქსიდანტური: იცავს უჯრედებს თავისუფალი რადიკალების დაზიანებისგან.
- ჰიპოტენზიური: ამცირებს არტერიულ წნევას.
- სპაზმოლიზური: ამცირებს გლუვი კუნთების სპაზმს, რაც ხელს უწყობს მუცლის ტკივილისა და შებერილობის შემცირებას.
გამოყენება ხალხურ მედიცინაში
- შარდსასქესო სისტემის დაავადებები: ცისტიტი, ურეთრიტი, შარდკენჭოვანი დაავადება.
- საჭმლის მომნელებელი სისტემის პრობლემები: მეტეორიზმი, მუცლის ტკივილი, მადის დაქვეითება.
- ჰიპერტენზია: არტერიული წნევის დასაქვეითებლად.
- რევმატიზმი და ართრიტი: ანთებითი პროცესების შესამცირებლად და ტკივილის გასაყუჩებლად.
გამოყენების მეთოდები და ფორმები
- ნაყენი: 1 ჩაის კოვზ დაფქვილ ნიახურის თესლს დაასხით 1 ჭიქა მდუღარე წყალი, დააყენეთ 10-15 წუთი და გადაწურეთ.
- ფხვნილი: დაფქვილი ნიახურის თესლი შეიძლება დაემატოს საკვებს ან სასმელებს.
დოზირება
- ნაყენი: 1/4 - 1/2 ჭიქა 2-3-ჯერ დღეში.
- ფხვნილი: 1/2 - 1 ჩაის კოვზი დღეში.
- დოზირება შეიძლება განსხვავდებოდეს ასაკის, ჯანმრთელობის მდგომარეობისა და სხვა ფაქტორების მიხედვით. ყოველთვის მიმართეთ ექიმს ან კვალიფიციურ სპეციალისტს ინდივიდუალური დოზირების დასადგენად.
ინფორმაცია მიმდინარე კვლევებზე
მიმდინარე კვლევები იკვლევენ ნიახურის თესლის პოტენციურ ანტიოქსიდანტურ, ანთების საწინააღმდეგო, ანტიმიკრობულ, ჰიპოტენზიურ და ანტიკანცეროგენულ თვისებებს. ზოგიერთი კვლევა ასევე მიუთითებს მის შესაძლო დადებით ეფექტზე დიაბეტის და ღვიძლის დაავადებების მკურნალობაში. თუმცა, ამ მიმართულებით საჭიროა დამატებითი კვლევები ადამიანებზე, რათა დადასტურდეს ეს პოტენციური სარგებელი.
უკუჩვენებები და გაფრთხილებები
- ალერგია: ნიახურის მიმართ ალერგიის შემთხვევაში მისი გამოყენება უკუნაჩვენებია.
- ორსუსულობა და ლაქტაცია: ორსულობისა და ლაქტაციის პერიოდში ნიახურის თესლის გამოყენება რეკომენდებული არ არის დიდი რაოდენობით ან ხანგრძლივი პერიოდის განმავლობაში, რადგან არ არსებობს საკმარისი მონაცემები მისი უსაფრთხოების შესახებ.
- თირკმლის დაავადებები: ნიახურის თესლს აქვს შარდმდენი ეფექტი, ამიტომ სიფრთხილით უნდა იქნას გამოყენებული თირკმლის დაავადებების მქონე პირებში.
- ფოტოსენსიბილიზაცია: ნიახურის ეთერზეთმა შესაძლოა გაზარდოს კანის მგრძნობელობა მზის მიმართ. ამიტომ, მისი გარეგანი გამოყენების შემდეგ მოერიდეთ მზეზე დიდხანს ყოფნას.
ნიახურის თესლი არომატული და სასარგებლო საშუალებაა, რომელიც ფართოდ გამოიყენება როგორც კულინარიაში, ასევე ტრადიციულ მედიცინაში. მისი მრავალფეროვანი ფარმაკოლოგიური თვისებები მას მიმზიდველს ხდის სხვადასხვა დაავადებების სამკურნალოდ და პროფილაქტიკისთვის. თუმცა, როგორც ნებისმიერი სხვა სამკურნალო მცენარის შემთხვევაში, ნიახურის თესლის გამოყენებაც უნდა მოხდეს გონივრულად და ექიმის კონსულტაციის შემდეგ, განსაკუთრებით ორსულობის, ლაქტაციის ან ჯანმრთელობის სხვა პრობლემების არსებობის შემთხვევაში.