ძახველი (Viburnum opulus) - სრული ბოტანიკური აღწერა

შესავალი

მოკლე მიმოხილვა: ძახველი (Viburnum opulus) ფოთოლმცვივანი ბუჩქია ადოქსასებრთა ოჯახიდან. იგი გავრცელებულია ევროპაში, აზიასა და ჩრდილოეთ აფრიკაში. ძახველი ცნობილია თავისი ლამაზი ყვავილებით, ნაყოფით და სამკურნალო თვისებებით.

ბოტანიკური აღწერა

• ოჯახი: ადოქსასებრნი (Adoxaceae).
• გვარი: ძახველი (Viburnum).
• სახეობა: Viburnum opulus.
• სიცოცხლის ფორმა: ბუჩქი.
• ხანგრძლივობა: მრავალწლიანი.
• სიმწიფის პერიოდი: ზაფხული-შემოდგომა.
• ღერო: დატოტვილი, 1-4 მეტრის სიმაღლის. ღეროები ნაცრისფერი ან მოყავისფროა.
• ქერქი: მოყავისფრო-ნაცრისფერი, გლუვი, ასაკთან ერთად ქერცლდება.
• ფოთლები: მომწვანო, 3-5 ნაკვთიანი, 5-10 სმ სიგრძის, კიდეებზე დაკბილული. ფოთლები მოპირდაპირედაა განლაგებული ღეროზე.
• ყვავილები: თეთრი ან ვარდისფერი, შეკრებილი ქოლგისებრ ყვავილედებში. ყვავილობის პერიოდი მაისიდან ივნისამდეა.
• ნაყოფი: წითელი, კენკრისებრი, 8-10 მმ დიამეტრის, მწარე გემოსი. ნაყოფი მწიფდება აგვისტო-სექტემბერში.
• ფესვები: ძლიერი, განშტოებული.
• გავრცელება: ევროპა, აზია, ჩრდილოეთ აფრიკა. საქართველოში გვხვდება ტყეებში, ხევებში, მდინარის ნაპირებზე.

სამკურნალო ნაწილები

სამკურნალოდ გამოიყენება ძახველის ქერქი, ფოთლები და ნაყოფი.

შეგროვების წესები: ქერქს აგროვებენ ადრე გაზაფხულზე, ფოთლებს - ყვავილობის პერიოდში, ნაყოფს - სიმწიფის შემდეგ. აშრობენ ჩრდილში, კარგი ვენტილაციის პირობებში.

ქიმიური შემადგენლობა

ძახველის სამკურნალო ნაწილები შეიცავს:

• ვიბურნინს;
• ტანინებს;
• ფლავონოიდებს;
• ორგანულ მჟავებს (ვალერიანის მჟავა, ჭიანჭველმჟავა);
• ვიტამინებს (C, K);
• მინერალებს.

ფარმაკოლოგიური თვისებები

ძახველს გააჩნია შემდეგი ფარმაკოლოგიური თვისებები:

• სპაზმოლიზური;
• ანთების საწინააღმდეგო;
• სისხლის შემაჩერებელი;
• შარდმდენი;
• დამამშვიდებელი;
• ტკივილგამაყუჩებელი.

გამოყენება მედიცინაში: ძახველი გამოიყენება გინეკოლოგიური დაავადებების (მტკივნეული მენსტრუაცია, საშვილოსნოს სისხლდენა), ჰიპერტენზიის, უძილობის, ნერვული აშლილობის, კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის დარღვევების, კანის დაავადებების და სხვა დაავადებების სამკურნალოდ.

გამოყენება ხალხურ მედიცინაში

ხალხურ მედიცინაში ძახველს იყენებენ ნაყენის, ჩაის, ნახარშის და მალამოების სახით. ნაყენს იყენებენ გინეკოლოგიური დაავადებების, ჰიპერტენზიის და უძილობის დროს. ჩაის იყენებენ ნერვული აშლილობის და კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის დარღვევების დროს. ნახარშს იყენებენ კანის დაავადებების დროს. მალამოებს იყენებენ ჭრილობების შესახორცებლად და კანის ანთებითი პროცესების შესამცირებლად.

გაფრთხილება

გაფრთხილება: ძახველის გამოყენებამდე აუცილებელია ექიმთან კონსულტაცია, განსაკუთრებით ორსულობის, ლაქტაციის ან ჯანმრთელობის სხვა პრობლემების დროს. დიდი რაოდენობით ძახველის მიღებამ შეიძლება გამოიწვიოს გვერდითი მოვლენები, როგორიცაა გულისრევა, ღებინება და დიარეა.