ადამის ფესვი (Tamus communis L.)
ადამის ფესვი Tamus communis L. ეს არის მცენარე რომელიც ისტორიულად გამოიყენება ტრადიციულ მედიცინაში, ძირითადად მისი ფესვი. ამ მრავალწლიან მცოცავ მცენარეს, რომლის სამშობლოა ევროპა და ჩრდილოეთ აფრიკის ნაწილები, აქვს გულის ფორმის ფოთლები, პატარა მოყვითალო-მწვანე ყვავილები და წითელი კენკრა. ძირითადად სამკურნალოდ გამოიყენება მისი ფესვი, თუმცა საჭიროებს ფრთხილად დამუშავებას ძლიერი ნაერთების გამო.
- სახელწოდება: ადამის ფესვი, შავი ბრიონია, ღვინის კენკრა, გველის ბალახი.
- გამოყენების სფეროები: ხალხური მედიცინა, ჰომეოპათია.
2. ბოტანიკური აღწერა
- ოჯახი: Dioscoreaceae (დიოსკორეასებრთა).
- გვარი: Tamus (ტამუსი).
- სახეობა: communis (ჩვეულებრივი).
- სიცოცხლის ფორმა: მრავალწლიანი ლიანა.
- ღერო: ხვიარა, 2-4 მეტრამდე სიგრძის.
- ფოთლები: გულის ფორმის, მუქი მწვანე.
- ყვავილები: მომწვანო-ყვითელი, პატარა, შეკრებილია მტევნისებრ ყვავილედებად.
- ნაყოფი: წითელი კენკრა.
3. ფესვის მორფოლოგია
- ფორმა: მსხვილი, ტუბერისებრი, ხორციანი, რეპის ფორმის.
- ფერი: გარედან მუქი ყავისფერი ან შავი, შიგნით თეთრი ან მოყვითალო.
- ზედაპირი: უსწორმასწორო, ხორკლიანი.
- სუნი: სუსტი, არასასიამოვნო.
- გემო: მწარე.
4. ფესვის ქიმიური შემადგენლობა (100 გრამზე)
- საპონინები: დიოსცინი, გრაცილინი.
- ალკალოიდები: დიოსკორინი.
- ჰისტამინი.
- კალციუმის ოქსალატები.
- სახამებელი.
- შაქარი.
5. ფესვის აქტიური ნივთიერებები
- დიოსცინი: საპონინი, რომელსაც აქვს ანთების საწინააღმდეგო და ტკივილგამაყუჩებელი თვისებები.
- ჰისტამინი: ნივთიერება, რომელიც მონაწილეობს ალერგიულ რეაქციებში, მაგრამ ასევე აქვს ანთების საწინააღმდეგო ეფექტი.
6. ფესვის ფარმაკოლოგიური თვისებები
- ანთების საწინააღმდეგო.
- ტკივილგამაყუჩებელი.
- შარდმდენი.
- ამოსახველებელი.
- საფაღარათო.
7. ფესვი გამოყენების ჩვენებები
- რევმატიზმი.
- ართრიტი.
- შეშუპება.
- ბრონქიტი.
- ყაბზობა.
- კანის დაავადებები (გარეგანი გამოყენებისთვის).
8. ფესვის გამოყენება ხალხურ მედიცინაში
- რევმატიზმისა და ართრიტის სამკურნალოდ.
- შეშუპების შესამცირებლად.
- სისხლჩაქცევების სამკურნალოდ.
- კანის დაავადებების სამკურნალოდ (გარეგანი გამოყენებისთვის).
9. როგორ გამოვიყენოთ ფესვი
ყურადღება! ადამის ფესვი შხამიანი მცენარეა. მისი გამოყენება მხოლოდ ექიმის დანიშნულებით და მისი მეთვალყურეობის ქვეშ არის დაშვებული.
ადამის ფესვი გამოიყენება ნაყენის, მალამოს და კომპრესების სახით. დოზირება და გამოყენების ხანგრძლივობა უნდა შეთანხმდეს ექიმთან.
10. ინფორმაცია ბოლო მიმდინარე კვლევებზე
ბოლო წლებში ჩატარებული კვლევები ადასტურებენ ადამის ფესვის ანთების საწინააღმდეგო და ტკივილგამაყუჩებელ თვისებებს. ასევე, შესწავლილია მისი პოტენციალი კიბოს და სხვა ქრონიკული დაავადებების მკურნალობაში. თუმცა, საჭიროა მეტი კვლევა ამ მიმართულებით.
11. გაფრთხილებები
- ადამის ფესვი შხამიანი მცენარეა და მისი გამოყენება მხოლოდ ექიმის დანიშნულებით და მისი მეთვალყურეობის ქვეშ არის დაშვებული.
- მცენარის ნებისმიერი ნაწილის ჭამამ შეიძლება გამოიწვიოს გულისრევა, ღებინება, დიარეა და სხვა უსიამოვნო სიმპტომები.
- ადამის ფესვი არ არის რეკომენდებული ორსული და მეძუძური ქალებისთვის, ასევე ბავშვებისთვის.
- კანზე ნაყენის ან მალამოს დატანამ შეიძლება გამოიწვიოს კანის გაღიზიანება ან ალერგიული რეაქცია.
12. უკუჩვენებები:
- ალერგია ადამის ფესვზე.
- ორსულობა და ლაქტაცია.
- თირკმლის და ღვიძლის დაავადებები.
- კუჭისა და თორმეტგოჯა ნაწლავის წყლული.