ადამის ფესვი
ადამის ფესვი Tamus communis L. ეს არის მცენარე რომელიც ისტორიულად გამოიყენება ტრადიციულ მედიცინაში, ძირითადად მისი ფესვი. ამ მრავალწლიან მცოცავ მცენარეს, რომლის სამშობლოა ევროპა და ჩრდილოეთ აფრიკის ნაწილები, აქვს გულის ფორმის ფოთლები, პატარა მოყვითალო-მწვანე ყვავილები და წითელი კენკრა. ძირითადად სამკურნალოდ გამოიყენება მისი ფესვი, თუმცა საჭიროებს ფრთხილად დამუშავებას ძლიერი ნაერთების გამო.
ფესვის ბოტანიკური აღწერა
ადამისის ფესვი არის მსხვილი, ხორკლიანი, თითისტარის ფორმის, გარე კანი მუქი ყავისფერი და შიგნიდან თეთრი. იზრდება მიწისქვეშ და მიწიდან რამდენიმე მეტრამდე აღწევს. აქვს ძლიერი ფესვთა სისტემა, რაც მცენარეს საშუალებას აძლევს აყვავდეს სხვადასხვა ტიპის ნიადაგსა და პირობებში.
ფესვის ქიმიური შემადგენლობა
ადამის ფესვის ქიმიური შემადგენლობა მოიცავს:
- საპონინები: სტეროიდული ნაერთები, რომლებიც ცნობილია მათი ანთების საწინააღმდეგო თვისებებით.
- კალციუმის ოქსალატი: კრისტალური ნაერთი, რომელსაც შეუძლია გამოიწვიოს გაღიზიანება და ანთება კონტაქტის ან მიღებისას.
- ალკალოიდები და გლიკოზიდები: წარმოდგენილია ისეთი რაოდენობით, რაც ხელს უწყობს ფესვის ფარმაკოლოგიურ ეფექტს.
ფესვის ფარმაკოლოგიური თვისებები
ადამის ფესვს აქვს რამდენიმე ფარმაკოლოგიური თვისება, რაც ძირითადად განპირობებულია საპონინის შემცველობით:
- ანთების საწინააღმდეგო: ამცირებს ანთებას, სასარგებლოა გარე შეშუპებისა და რევმატული ტკივილის სამკურნალოდ.
- გამაღიზიანებელი: ადგილობრივად გამოყენებისას მას შეუძლია შექმნას გაღიზიანების საწინააღმდეგო ეფექტი, მიიზიდოს სისხლის ნაკადი და სამკურნალო კომპონენტები კანის ზედაპირზე.
ფესვის გამოყენება ხალხურ მედიცინაში
ისტორიულად, ფესვი ხალხურ მედიცინაში გამოიყენება:
- სისხლჩაქცევები.
- ჭრილობები.
- რევმატული დაავადებები.
ფესვის გამოყენების ფორმები
- ნახარში და კომპრესები: გახეხილი ან დაფქული ფესვი გამოიყენება გარედან დაზიანებულ ადგილზე.
- ზეთი: ფესვი ზოგჯერ მაცერირებულია (დასველებულია) ზეთში, რათა შეიქმნას სამკურნალო ტრადიციული ნაყენები ან სხვა.
- სპირტიანი ნაყენი: სპირტისა და წყლის გამოყენებით მიღებული ექსტრაქტი.
- ფხვნილი: კაფსულების ან ფხვნილის სახით.
ფესვის შინაგანი გამოყენების ფორმები და შედეგები
ადამის ფესვის შინაგანი გამოყენება აუცილებელია მკურნალი ექიმის მეთვალყურეობის ქვეშ. რადგან მცენარე ტოქსიკურია და შეიძლება გამოიწვიოს სერიოზული გვერდითი მოვლენები საჭმლის მომნელებელი ტრაქტისა და თირკმელების გაღიზიანების სახით.
ფესვის გარეგანი გამოყენების ფორმები და დადებითი შედეგები
- სისხლჩაქცევები და რევმატიზმი: ადგილობრივად გამოყენებისას ფესვს შეუძლია, შეამციროს შეშუპება და ტკივილი, რაც დაკავშირებულია სისხლჩაქცევებსა და რევმატულ დაავადებებთან.
- კანის ანთებები: ფესვისგან დამზადებული ნახარში ხელს უწყობს კანის ანთებითი პროცესების შემსუბუქებას.
დღიური დოზა
არ არსებობს უსაფრთხო ყოველდღიური დოზა ადამის ფესვის შინაგანი გამოყენებისთვის. გარეგანი გამოყენებისთვის ზუსტი დოზები დადგენილი არ არის და გამოყენებისას უნდა იხელმძღვანელოთ ტრადიციული პრაქტიკითა და სიფრთხილით.
ფესვის უკუჩვენებები
- შინაგანი მოხმარება: მისი ტოქსიკური შემადგენლობის გამო ფესვი უნდა გამოიყენოთ მხოლოდ მკურნალი ექიმის მეთვალყურეობის ქვეშ.
- კანის მგრძნობელობა: მგრძნობიარე კანის მქონე პირები უნდა მოერიდონ გარეგან გამოყენებას, რადგან ამან შეიძლება გამოიწვიოს გაღიზიანება.
- ორსულობა და ძუძუთი კვება: უნდა მოერიდოთ ფესვის ტოქსიკური ეფექტების გამო.
- ბავშვები: არ არის რეკომენდებული ბავშვებში გამოყენება გვერდითი რეაქციების რისკის გამო.
დასკვნა
მიუხედავად იმისა, რომ ადამის ფესვს მედიცინაში აქვს ტრადიციული გამოყენების ისტორია გარეგანი მკურნალობისთვის, მისი ტოქსიკური ბუნება მოითხოვს ფრთხილად მოპყრობას. არსებობს მნიშვნელოვანი რისკი, რომელიც დაკავშირებულია მის გამოყენებასთან, განსაკუთრებით იმ შემთხვევაში, თუ შენაგანად მიიღებთ მას. ფესვი უნდა გამოიყენოთ მხოლოდ გარეგანი დანიშნულებისთვის, მცოდნე პრაქტიკოსის ხელმძღვანელობით, უნდა გაითვალისწინოთ მისი უკუჩვენებები და პოტენციური რისკები. ყოველთვის მიანიჭეთ პრიორიტეტი უსაფრთხოებას და გაიარეთ კონსულტაცია ჯანდაცვის პროფესიონალ ექიმებთან მის გამოყენებამდე.