
ფარსმანდუკი (Achillea millefolium)
ფარსმანდუკი (Achillea millefolium), ასევე ცნობილი როგორც ათასფოთოლა, არის მრავალწლიანი ბალახოვანი მცენარე, რომელიც ფართოდაა გავრცელებული ევროპაში, აზიასა და ჩრდილოეთ ამერიკაში. მას უძველესი დროიდან იყენებენ ტრადიციულ მედიცინაში სხვადასხვა დაავადებების სამკურნალოდ, მათ შორის ჭრილობების შესახორცებლად, ანთების საწინააღმდეგოდ და საჭმლის მომნელებელი სისტემის პრობლემების დროს.
ბოტანიკური აღწერა
- ოჯახი: Asteraceae (ასტრასებრთა).
- გვარი: Achillea (ფარსმანდუკი).
- სახეობა: millefolium (ათასფოთოლა).
- სიცოცხლის ფორმა: მრავალწლიანი ბალახოვანი მცენარე.
- ღერო: სწორმდგომი, 30-80 სმ სიმაღლის.
- ფოთლები: მორიგეობით განლაგებული, ორმაგად ფრთისებრ განკვეთილი, წვრილი ნაკვეთებით.
- ყვავილები: პატარა, თეთრი ან ვარდისფერი, შეკრებილია ფარისებრ ყვავილედებად.
- ნაყოფი: თესლურა.
ქიმიური შემადგენლობა (100 გრამზე)
- ეთერზეთები: (0.2-1%) ქამაზულენი, β-პინენი, კარიოფილენი.
- ფლავონოიდები: აპიგენინი, ლუტეოლინი.
- ტანინები.
- ალკალოიდები: აქილეინი.
- ვიტამინები: C, K.
- მინერალები: კალიუმი, კალციუმი, მაგნიუმი, რკინა.
აქტიური ნივთიერებების სია - მოკლე აღწერილობით
- ქამაზულენი: ეთერზეთის კომპონენტი, რომელსაც აქვს ანთების საწინააღმდეგო და ანტიჰისტამინური თვისებები.
- ფლავონოიდები: ანტიოქსიდანტები, რომლებიც იცავენ უჯრედებს დაზიანებისგან.
- აქილეინი: ალკალოიდი, რომელსაც აქვს სისხლდენის შემაჩერებელი თვისებები.
მცენარის სამკურნალო ნაწილები
სამკურნალო მიზნებისთვის გამოიყენება მცენარის მიწისზედა ნაწილი (ფოთლები, ყვავილები).
ფარმაკოლოგიური თვისებები
- ანთების საწინააღმდეგო.
- ანტიმიკრობული.
- ანტიჰისტამინური.
- სისხლდენის შემაჩერებელი.
- ჭრილობების შემახორცებელი.
- სპაზმოლიზური.
- ნაღვლმდენი.
- შარდმდენი.
გამოყენების ჩვენებები
- ჭრილობები და დამწვრობა.
- კანის ანთებითი დაავადებები (ეგზემა, დერმატიტი).
- სისხლდენა (ცხვირიდან, საშვილოსნოდან).
- საჭმლის მონელების დარღვევები (გასტრიტი, კოლიტი, დიარეა).
- ღვიძლისა და ნაღვლის ბუშტის დაავადებები.
- შარდსასქესო სისტემის ინფექციები.
- რესპირატორული დაავადებები (ხველა, ბრონქიტი).
გამოყენება ხალხურ მედიცინაში
ხალხურ მედიცინაში ფარსმანდუკს იყენებენ:
- ჭრილობების შესახორცებლად.
- სისხლდენის შესაჩერებლად.
- ანთების საწინააღმდეგოდ.
- საჭმლის მონელების გასაუმჯობესებლად.
- გაციებისა და გრიპის დროს.
როგორ გამოვიყენოთ
ნაყენი:
1 სუფრის კოვზ დაქუცმაცებულ ფარსმანდუკს დაასხით 1 ჭიქა მდუღარე წყალი. გააჩერეთ 2 საათი. გადაწურეთ და მიიღეთ 1/4 ჭიქა 3-ჯერ დღეში, ჭამამდე 30 წუთით ადრე.
ჩაი:
1 ჩაის კოვზ დაქუცმაცებულ ფარსმანდუკს დაასხით 1 ჭიქა მდუღარე წყალი. გააჩერეთ 5-7 წუთი. გადაწურეთ და მიირთვით თბილი.
სხვა გამოყენების მეთოდები:
ფარსმანდუკის გამოყენება შესაძლებელია კომპრესების სახით ჭრილობებისა და კანის დაავადებების დროს. ასევე, შეგიძლიათ დაამატოთ სალათებსა და სხვა კერძებში.
დოზირება
მოზრდილებისთვის: ნაყენის ან ჩაის სახით, 1/4 ჭიქა 3-ჯერ დღეში. ბავშვებისთვის: დოზირება უნდა შეთანხმდეს ექიმთან.
ინფორმაცია ბოლო მიმდინარე კვლევებზე
ბოლო წლებში ჩატარებული კვლევები ადასტურებენ ფარსმანდუკის ანთების საწინააღმდეგო, ანტიმიკრობულ, ანტივირუსულ და ანტიოქსიდანტურ თვისებებს. ასევე, შესწავლილია მისი პოტენციალი რესპირატორული დაავადებების, საშარდე გზების ინფექციების, კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის დაავადებების, ჰიპერტენზიის, შაქრიანი დიაბეტის და კიბოს მკურნალობაში.
გაფრთხილებები
ფარსმანდუკის გამოყენებამდე გაიარეთ კონსულტაცია ექიმთან, განსაკუთრებით თუ ხართ ორსულად, ლაქტაციის პერიოდში ან იღებთ სხვა მედიკამენტებს. არ გადააჭარბოთ რეკომენდებულ დოზას. ფარსმანდუკმა შეიძლება გაზარდოს კანის მგრძნობელობა მზის სხივების მიმართ.
უკუჩვენებები
- ალერგია ფარსმანდუკზე.
- ორსულობა და ლაქტაცია.
- ბიპოლარული აშლილობა.
- ღვიძლის დაავადებები.
- თირკმლის დაავადებები.