პერუანული მაკი
პერუანული მაკის ფესვი, რომელიც ასევე ცნობილია როგორც პერუს ჟენშენი, წარმოადგენს უნიკალურ მცენარეს, რომელიც საუკუნეების განმავლობაში გამოიყენებოდა სამხრეთ ამერიკის ხალხურ მედიცინაში. მისი სამკურნალო თვისებები და დადებითი გავლენა ორგანიზმზე მეცნიერულად დადასტურებულია და დღესდღეობით მაკას ფესვი მსოფლიოს მასშტაბით პოპულარობით სარგებლობს.
ბოტანიკური აღწერა
მაკა (Lepidium meyenii) მიეკუთვნება კომბოსტოსებრთა ოჯახს და იზრდება ანდების მთიანეთში, ზღვის დონიდან 4000 მეტრის სიმაღლეზე. ეს მრავალწლოვანი მცენარე ხასიათდება მოკლე ღეროთი, რომელიც მიწის ზედაპირთან ახლოს ვითარდება. მისი ყველაზე ღირებული ნაწილია ფესვი, რომელიც ჰგავს ბოლოკს ან თალგამს და შეიძლება იყოს სხვადასხვა ფერის: ყვითელი, წითელი, შავი ან იისფერი.
ქიმიური შემადგენლობა (100 გრამზე)
- ნახშირწყლები: 59 გ.
- ცილები: 10.2 გ.
- ცხიმები: 2.2 გ.
- ბოჭკოვანი ნივთიერებები: 8.5 გ.
- ვიტამინები: C, B1, B2, B3, B6.
- მინერალები: კალციუმი, კალიუმი, რკინა, მაგნიუმი, თუთია, სპილენძი.
- სხვა ნივთიერებები: ამინომჟავები, მაკამიდები, მაკაენები, სტეროლები.
ფარმაკოლოგიური თვისებები
- ენერგიისა და გამძლეობის გაზრდა: მაკას ფესვი ხელს უწყობს ფიზიკური და გონებრივი შესაძლებლობების გაუმჯობესებას, ამცირებს დაღლილობას და სტრესს.
- ჰორმონალური ბალანსის რეგულირება: მაკა დადებითად მოქმედებს ენდოკრინული სისტემის ფუნქციონირებაზე, არეგულირებს ჰორმონების გამომუშავებას და აუმჯობესებს რეპროდუქციულ ჯანმრთელობას.
- ლიბიდოსა და სექსუალური ფუნქციის გაუმჯობესება: მაკა ზრდის სექსუალურ ლტოლვას, აუმჯობესებს ერექციას და ზრდის სპერმის ხარისხს.
- აუმჯობესებს ფიზიკურ გამძლეობას: მაკა ზრდის კუნთოვან მასას, აჩქარებს აღდგენით პროცესებს და აუმჯობესებს სპორტულ მაჩვენებლებს.
- იმუნური სისტემის გაძლიერება: მაკა ხელს უწყობს იმუნიტეტის გაძლიერებას და ორგანიზმის დაცვას ინფექციებისგან.
- სისხლში შაქრის დონის რეგულირება: მაკა ხელს უწყობს სისხლში შაქრის დონის სტაბილიზაციას და შეიძლება გამოყენებულ იქნას დიაბეტის პროფილაქტიკისთვის.
- მენოპაუზის სიმპტომების შემსუბუქება: მაკა ამცირებს ალებს, ღამის ოფლიანობას და სხვა უსიამოვნო სიმპტომებს, რომლებიც დაკავშირებულია მენოპაუზასთან.
გამოყენება ხალხურ მედიცინაში
მაკას ფესვი საუკუნეების განმავლობაში გამოიყენებოდა ანდების მკვიდრი მოსახლეობის მიერ შემდეგი მიზნებისთვის:
- ენერგიისა და გამძლეობის გაზრდა.
- უნაყოფობის მკურნალობა.
- ლიბიდოს გაძლიერება.
- მენსტრუალური ციკლის დარღვევების მკურნალობა.
- ანემიის მკურნალობა.
- რესპირატორული დაავადებების მკურნალობა.
გამოყენების ფორმები
მაკას ფესვი ხელმისაწვდომია სხვადასხვა ფორმით:
- ფხვნილი: შეიძლება დაემატოს სმუზებს, იოგურტებს, შვრიის ფაფებს ან სხვა კერძებს.
- კაფსულები: მოსახერხებელია მისაღებად და უზრუნველყოფს ზუსტ დოზირებას.
- ექსტრაქტი: უფრო კონცენტრირებული ფორმაა და შეიძლება გამოყენებულ იქნას წვეთების სახით.
დოზირება
მაკას ფესვის რეკომენდებული დოზა დამოკიდებულია გამოყენების მიზანზე და ინდივიდუალურ მახასიათებლებზე. ჩვეულებრივ, დღიური დოზა მერყეობს 1.5-დან 3 გრამამდე. უმჯობესია დაიწყოთ მცირე დოზით და თანდათან გაზარდოთ იგი.
უკუჩვენებები
მაკას ფესვი უმეტესი ადამიანისთვის უსაფრთხოა, თუმცა არსებობს გარკვეული უკუჩვენებები:
- ორსულობა და ლაქტაცია: არ არის საკმარისი კვლევები მაკას ფესვის უსაფრთხოების შესახებ ორსულობისა და ლაქტაციის პერიოდში, ამიტომ უმჯობესია თავი შეიკავოთ მისი მიღებისგან ამ დროს.
- ჰორმონდამოკიდებული მდგომარეობები: მაკას ფესვს შეუძლია ესტროგენის მსგავსი მოქმედება, ამიტომ არ არის რეკომენდებული მისი მიღება ძუძუს კიბოს, საშვილოსნოს კიბოს, საკვერცხის კიბოს, ენდომეტრიოზის ან საშვილოსნოს ფიბრომის დროს.
- ფარისებრი ჯირკვლის პრობლემები: მაკას ფესვმა შეიძლება გავლენა მოახდინოს ფარისებრი ჯირკვლის ფუნქციონირებაზე, ამიტომ ამ ტიპის პრობლემების მქონე ადამიანებმა უნდა მიმართონ ექიმს მისი მიღების წინ.
სიფრთხილის ზომები
- ალერგიული რეაქციები: იშვიათ შემთხვევებში მაკას ფესვმა შეიძლება გამოიწვიოს ალერგიული რეაქციები, როგორიცაა გამონაყარი, ქავილი ან შეშუპება. თუ ასეთი სიმპტომები გამოგივლინდათ, დაუყოვნებლივ შეწყვიტეთ მისი მიღება და მიმართეთ ექიმს.
- ურთიერთქმედება მედიკამენტებთან: მაკას ფესვმა შეიძლება ურთიერთქმედებაში შევიდეს გარკვეულ მედიკამენტებთან, მათ შორის ჰორმონალურ პრეპარატებთან და ანტიკოაგულანტებთან. ამიტომ, მისი მიღების წინ აუცილებლად მიმართეთ ექიმს, თუ იღებთ რაიმე მედიკამენტს.
მაკას ფესვი არის ბუნების საოცარი საჩუქარი, რომელიც დაგეხმარებათ ჯანმრთელობისა და ენერგიის შენარჩუნებაში. თუმცა, მისი მიღების წინ აუცილებლად გაიარეთ კონსულტაცია ექიმთან, განსაკუთრებით თუ გაქვთ რაიმე ქრონიკული დაავადება ან იღებთ მედიკამენტებს.