ქინძის თესლი
ბოტანიკური აღწერა: მცენარე: ქინძი (Coriandrum sativum) ერთწლიანი ბალახოვანი მცენარეა, რომელიც ქოლგოსანთა ოჯახს მიეკუთვნება.
თესლი: ქინძის თესლი მრგვალი ფორმისაა, დიამეტრით 3-5 მმ, ღია ყავისფერი ან მოყვითალო-მოყავისფრო შეფერილობის. თესლს აქვს დამახასიათებელი, არომატული სუნი და ლიმონისებრი, ოდნავ მძაფრი გემო.
ქიმიური შემადგენლობა 100 გრამზე
- ენერგეტიკული ღირებულება: 298 კკალ.
- ნახშირწყლები: 52.2 გ.
- ცხიმები: 18.2 გ.
- ცილები: 11.2 გ.
- ბოჭკოვანა: 41.9 გ.
- ვიტამინები: A, B ჯგუფის ვიტამინები, C, E, K.
- მინერალები: კალციუმი, რკინა, მაგნიუმი, ფოსფორი, კალიუმი, თუთია, სპილენძი, მანგანუმი.
- აქტიური ნივთიერებები: ეთერზეთები (ლინალოლი, გერანიოლი), ფლავონოიდები, ფენოლის მჟავები, ტერპენები.
აქტიური ნივთიერებების სია
- ეთერზეთები: ანიჭებენ ქინძის თესლს დამახასიათებელ სურნელსა და გემოს. აქვთ ანტიმიკრობული, ანთების საწინააღმდეგო, ანტიოქსიდანტური და სპაზმოლიზური თვისებები.
- ფლავონოიდები: ძლიერი ანტიოქსიდანტები, რომლებიც იცავენ უჯრედებს დაზიანებისგან.
- ფენოლის მჟავები: აქვთ ანტიოქსიდანტური და ანთების საწინააღმდეგო თვისებები.
- ტერპენები: ხელს უწყობენ საჭმლის მონელებას და ამცირებენ შებერილობას.
ფარმაკოლოგიური თვისებები
- ანტიოქსიდანტური: იცავს უჯრედებს თავისუფალი რადიკალების დაზიანებისგან.
- ანთების საწინააღმდეგო: ამცირებს ანთებით პროცესებს ორგანიზმში.
- ანტიმიკრობული: ებრძვის ბაქტერიებსა და სოკოებს.
- სპაზმოლიზური: ამცირებს გლუვი კუნთების სპაზმს, რაც ხელს უწყობს მუცლის ტკივილისა და შებერილობის შემცირებას.
- ჰიპოგლიკემიური: ამცირებს სისხლში შაქრის დონეს.
- ჰიპოლიპიდემიური: ამცირებს სისხლში ქოლესტერინის და ტრიგლიცერიდების დონეს.
- საჭმლის მონელების გამაუმჯობესებელი: ხელს უწყობს საჭმლის მონელებას და ამცირებს შებერილობას.
გამოყენება ხალხურ მედიცინაში
- საჭმლის მომნელებელი სისტემის პრობლემები: მეტეორიზმი, მუცლის ტკივილი, მადის დაქვეითება, დიარეა.
- დიაბეტი: სისხლში შაქრის დონის რეგულირებისთვის.
- ჰიპერლიპიდემია: სისხლში ქოლესტერინის და ტრიგლიცერიდების დონის დასაქვეითებლად.
- ანთებითი დაავადებები: ართრიტი, რევმატიზმი.
- ინფექციური დაავადებები: გაციება, გრიპი.
გამოყენების მეთოდები და ფორმები
- ნაყენი: 1 ჩაის კოვზ დაფქვილ ქინძის თესლს დაასხით 1 ჭიქა მდუღარე წყალი, დააყენეთ 10-15 წუთი და გადაწურეთ.
- ფხვნილი: დაფქვილი ქინძის თესლი შეიძლება დაემატოს საკვებს ან სასმელებს.
- ეთერზეთი: გამოიყენება არომათერაპიაში.
დოზირება
- ნაყენი: 1/4 - 1/2 ჭიქა 2-3-ჯერ დღეში.
- ფხვნილი: 1/2 - 1 ჩაის კოვზი დღეში.
- ეთერზეთი: რამდენიმე წვეთი არომალამპაში ან ინჰალაციისთვის.
დოზირება შეიძლება განსხვავდებოდეს ასაკის, ჯანმრთელობის მდგომარეობისა და სხვა ფაქტორების მიხედვით. ყოველთვის მიმართეთ ექიმს ან კვალიფიციურ სპეციალისტს ინდივიდუალური დოზირების დასადგენად.
ინფორმაცია ბოლო მიმდინარე კვლევებზე
მიმდინარე კვლევები იკვლევენ ქინძის თესლის პოტენციურ ანტიოქსიდანტურ, ანთების საწინააღმდეგო, ანტიმიკრობულ, ანტიდიაბეტურ, ჰიპოლიპიდემიურ და ანტიკანცეროგენულ თვისებებს. ზოგიერთი კვლევა ასევე მიუთითებს მის შესაძლო დადებით ეფექტზე ნევროლოგიური დაავადებების და ძვლების ჯანმრთელობის მკურნალობაში. თუმცა, ამ მიმართულებით საჭიროა დამატებითი კვლევები ადამიანებზე, რათა დადასტურდეს ეს პოტენციური სარგებელი.
უკუჩვენებები და გაფრთხილებები
- ალერგია: ქინძის მიმართ ალერგიის შემთხვევაში მისი გამოყენება უკუნაჩვენებია.
- ორსულობა და ლაქტაცია: ორსულობისა და ლაქტაციის პერიოდში ქინძის თესლის გამოყენება რეკომენდებული არ არის დიდი რაოდენობით ან ხანგრძლივი პერიოდის განმავლობაში, რადგან არ არსებობს საკმარისი მონაცემები მისი უსაფრთხოების შესახებ.
- ჰიპოგლიკემია: ქინძის თესლს აქვს სისხლში შაქრის დონის დამწევი ეფექტი, ამიტომ სიფრთხილით უნდა იქნას გამოყენებული დიაბეტით დაავადებულ პირებში ან მათში, ვისაც აქვს სისხლში შაქრის დაბალი დონე.
- ქირურგიული ჩარევები: ქინძის თესლმა შეიძლება შეანელოს სისხლის შედედება, ამიტომ მისი გამოყენება უნდა შეწყდეს ოპერაციამდე სულ მცირე ორი კვირით ადრე.
ქინძის თესლი არომატული და სასარგებლო საშუალებაა, რომელიც ფართოდ გამოიყენება როგორც კულინარიაში, ასევე ტრადიციულ მედიცინაში. მისი მრავალფეროვანი ფარმაკოლოგიური თვისებები მას მიმზიდველს ხდის სხვადასხვა დაავადებების სამკურნალოდ და პროფილაქტიკისთვის. თუმცა, როგორც ნებისმიერი სხვა სამკურნალო მცენარის შემთხვევაში, ქინძის თესლის გამოყენებაც უნდა მოხდეს გონივრულად და ექიმის კონსულტაციის შემდეგ, განსაკუთრებით ორსულობის, ლაქტაციის ან ჯანმრთელობის სხვა პრობლემების არსებობის შემთხვევაში.