კარკადეს ყვავილები - სრული სამეცნიერო მიმოხილვა
შესავალი
კარკადე (Hibiscus sabdariffa), ასევე ცნობილი როგორც სუდანური ვარდი, არის ერთწლიანი ბალახოვანი მცენარე ბალბისებრთა ოჯახიდან. მისი სამშობლოა ტროპიკული აფრიკა, თუმცა დღესდღეობით კულტივირებულია მსოფლიოს მრავალ ქვეყანაში. კარკადეს ყვავილებს იყენებენ გემრიელ და სასარგებლო სასმელად, რომელიც ცნობილია თავისი მომჟავო გემოთი და ჯანმრთელობისთვის სასარგებლო თვისებებით.
მორფოლოგია
კარკადეს ყვავილები მსხვილია, ხუთფურცლიანი, 7-10 სმ დიამეტრის, ვარდისფერი, წითელი ან მეწამული შეფერილობის. მათ აქვთ მუქი წითელი ცენტრი. ყვავილის ფურცლები ხორციანი და წვნიანია. გამხმარი ყვავილები ინარჩუნებენ ფერს, ხოლო არომატი სუსტი აქვთ.
ქიმიური შემადგენლობა (100 გრამზე)
კარკადეს ყვავილები შეიცავს:
- ორგანულ მჟავებს (15-30%) - ლიმონის მჟავა, ვაშლის მჟავა, ჰიბისკუსის მჟავა, ღვინის მჟავა;
- ანტიოქსიდანტებს (ანტოციანინები, ფლავონოიდები);
- პოლისაქარიდებს (პექტინი, ლორწოვანი ნივთიერებები);
- ვიტამინ C-ს;
- მინერალებს (კალიუმი, კალციუმი, რკინა, მაგნიუმი, ფოსფორი).
აქტიური ნივთიერებების სია
ძირითადი აქტიური ნივთიერებები:
- ანტოციანინები: მცენარეული პიგმენტები, რომლებსაც აქვთ ძლიერი ანტიოქსიდანტური მოქმედება. ისინი იცავენ უჯრედებს თავისუფალი რადიკალების დაზიანებისგან, ამცირებენ ანთებით პროცესებს და აძლიერებენ იმუნურ სისტემას.
- ორგანული მჟავები: ხელს უწყობენ საჭმლის მონელებას, ამცირებენ არტერიულ წნევას და აქვთ შარდმდენი მოქმედება.
ფარმაკოლოგიური თვისებები
კარკადეს ყვავილებს გააჩნია შემდეგი ფარმაკოლოგიური თვისებები:
- ანტიოქსიდანტური;
- ანთების საწინააღმდეგო;
- ჰიპოტენზიური (ამცირებს არტერიულ წნევას);
- სპაზმოლიზური;
- შარდმდენი;
- ღვიძლის დამცავი;
- ანტიბაქტერიული;
- ანტივირუსული;
- სიცხის დამწევი.
გამოყენების სარგებელი
კარკადეს ყვავილების გამოყენება სასარგებლოა შემდეგი ჯანმრთელობის პრობლემების დროს:
- ჰიპერტენზია;
- გაციება;
- საშარდე გზების ინფექციები;
- საჭმლის მონელების დარღვევები;
- ღვიძლის დაავადებები;
- მაღალი ქოლესტერინი;
- შაქრიანი დიაბეტი;
- სიმსუქნე.
გამოყენების ჩვენებები
კარკადეს ყვავილები რეკომენდებულია შემდეგი დაავადებების დროს:
- ჰიპერტონული დაავადება;
- გრიპი;
- ანგინა;
- ცისტიტი;
- ჰეპატიტი;
- ათეროსკლეროზი;
- შაქრიანი დიაბეტი ტიპი 2;
- ჭარბი წონა.
გამოყენება ხალხურ მედიცინაში
ხალხურ მედიცინაში კარკადეს იყენებენ როგორც გამაგრილებელ, ანთების საწინააღმდეგო, შარდმდენ და ვიტამინებით მდიდარ სასმელს. ასევე გამოიყენება მადის მოსამატებლად, საჭმლის მონელების გასაუმჯობესებლად, იმუნიტეტის გასაძლიერებლად და ორგანიზმის გასაწმენდად.
როგორ გამოვიყენოთ
ზოგადი რეკომენდაციები:
- დოზირება: 1-2 ჩაის კოვზი გამხმარი ყვავილი 1 ჭიქა წყალზე.
- კარკადეს ყვავილებს ადუღებენ ცხელ წყალში 5-10 წუთის განმავლობაში.
- რეკომენდებულია დღეში 2-3 ჭიქა კარკადეს ჩაის მიღება.
- კარკადეს ჩაი შეიძლება მიირთვათ როგორც ცხელი, ასევე ცივი.
ნაყენის მომზადება:
- 1 სუფრის კოვზ გამხმარ ყვავილს დაასხით 1 ჭიქა მდუღარე წყალი.
- გააჩერეთ 2-3 საათი.
- გადაწურეთ და მიიღეთ 1/2 ჭიქა 2-ჯერ დღეში, ჭამის წინ.
გვერდითი მოვლენები
კარკადეს ყვავილების გამოყენებისას შესაძლოა გამოვლინდეს შემდეგი გვერდითი მოვლენები:
- კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის გაღიზიანება;
- ალერგიული რეაქციები.
უკუჩვენებები
კარკადეს ყვავილების გამოყენება უკუნაჩვენებია შემდეგ შემთხვევებში:
- ორსულობა;
- ლაქტაცია;
- კუჭის წყლული;
- გასტრიტი მომატებული მჟავიანობით;
- თირკმლის კენჭები;
- ჰიპოტონია (დაბალი არტერიული წნევა).
გაფრთხილება
კარკადეს ყვავილების გამოყენებამდე აუცილებელია ექიმთან კონსულტაცია, განსაკუთრებით ქრონიკული დაავადებების, მედიკამენტების მიღების ან განსაკუთრებული მდგომარეობების დროს (მაგ., ორსულობა).