სელის თესლი ლაქტაციის დროს: სარგებელი დედისთვის, სიკეთე პატარასთვის და უსაფრთხოების წესები
ლაქტაციის პერიოდი, ანუ ძუძუთი კვება, უმნიშვნელოვანესი ეტაპია როგორც დედის, ისე ჩვილის ცხოვრებაში. ამ დროს განსაკუთრებით აქტუალური ხდება მეძუძური დედის სწორი და დაბალანსებული კვება, რადგან დედის რძე პატარასთვის საკვები ნივთიერებების ძირითადი წყაროა. ბევრი დედა ინტერესდება, შეიძლება თუ არა რაციონში სელის თესლის ჩართვა და რა სარგებლის ან პოტენციური რისკის მატარებელია ის ამ პერიოდში. მწვანე აფთიაქის ამ ბლოგ პოსტში შევეცდებით, მეცნიერულ ფაქტებზე დაყრდნობით, დეტალურად განვიხილოთ ეს საკითხი.
უმნიშვნელოვანესი გაფრთხილება: წინამდებარე სტატია საინფორმაციო ხასიათისაა და არავითარ შემთხვევაში არ ცვლის ექიმის, პედიატრის ან ლაქტაციის კონსულტანტის რჩევას. სანამ ლაქტაციის პერიოდში თქვენს რაციონში რაიმე ახალ პროდუქტს, მათ შორის სელის თესლს, დაამატებთ, აუცილებლად გაიარეთ კონსულტაცია სპეციალისტთან!
სელის თესლის პოტენციური სარგებელი მეძუძური დედისთვის
სელის თესლი მდიდარია ნუტრიენტებით, რომლებსაც შეუძლიათ დადებითი გავლენა იქონიონ მეძუძური დედის ორგანიზმზე:
ომეგა-3 (ALA) დედის ჯანმრთელობისთვის
ალფა-ლინოლენის მჟავა (ALA), ომეგა-3-ის მცენარეული ფორმა, ხელს უწყობს დედის გულ-სისხლძარღვთა სისტემის ჯანმრთელობას, ამცირებს ანთებით პროცესებს და შესაძლოა დადებითად იმოქმედოს მშობიარობის შემდგომ გუნება-განწყობაზე (თუმცა ამ კუთხით მეტი კვლევაა საჭირო).
დიეტური ბოჭკო - საჭმლის მონელების მოწესრიგება
მშობიარობის შემდეგ ბევრ ქალს აწუხებს ყაბზობა. სელის თესლში არსებული ხსნადი და უხსნადი ბოჭკო არეგულირებს ნაწლავების მოქმედებას, ხელს უწყობს რეგულარულ დეფეკაციას და აუმჯობესებს საჭმლის მონელების საერთო პროცესს.
მცენარეული ცილა და სხვა ნუტრიენტები
სელის თესლი შეიცავს მცენარეულ ცილას, მაგნიუმს, მანგანუმს და სხვა მიკროელემენტებს, რომლებიც ხელს უწყობენ დედის ორგანიზმის გაძლიერებას და ენერგიის შენარჩუნებას ლაქტაციის პერიოდში გაზრდილი კვებითი მოთხოვნილებების ფონზე.
სელის თესლის პოტენციური სარგებელი ბავშვისთვის (დედის რძით)
ALA ომეგა-3 - ტვინისა და მხედველობის განვითარება
დედის მიერ მიღებული ALA ომეგა-3 ცხიმოვანი მჟავები გადადის დედის რძეში. მიუხედავად იმისა, რომ ორგანიზმი ALA-ს მხოლოდ მცირე ნაწილს გარდაქმნის DHA-დ და EPA-დ (რომლებიც უშუალოდ მონაწილეობენ ტვინისა და მხედველობის განვითარებაში), თავად ALA-ც მნიშვნელოვანია ჩვილის ნერვული სისტემის სწორი ფორმირებისთვის.
სელის თესლი, როგორც გალაქტოგოგი (რძის მომყვანი)? მითი და რეალობა
ზოგიერთ ხალხურ წყაროსა და ანეკდოტურ მონათხრობში სელის თესლს რძის მოსამატებელ (გალაქტოგოგურ) თვისებას მიაწერენ, რაც შესაძლოა მის ფიტოესტროგენულ (ლიგნანები) შემადგენლობას ან ზოგად კვებით ღირებულებას უკავშირდებოდეს. თუმცა, ამჟამად არ არსებობს საკმარისი და მყარი მეცნიერული მტკიცებულება, რომელიც დაადასტურებდა სელის თესლის, როგორც ეფექტური გალაქტოგოგის, როლს ქალების უმრავლესობისთვის. მისი გავლენა რძის რაოდენობაზე შეიძლება იყოს ძალიან ინდივიდუალური და არა გარანტირებული.
რჩევა: თუ რძის რაოდენობასთან დაკავშირებით პრობლემები გაქვთ, ნუ დაეყრდნობით მხოლოდ სელის თესლს. აუცილებლად მიმართეთ ლაქტაციის კონსულტანტს ან ექიმს, რომლებიც შემოგთავაზებენ მტკიცებულებებზე დაფუძნებულ მეთოდებს.
უსაფრთხოება და სიფრთხილის ზომები ლაქტაციის დროს
ლაქტაციის პერიოდში სელის თესლის მიღებისას აუცილებელია შემდეგი ფაქტორების გათვალისწინება:
ფორმა და დოზირება: ზომიერება მთავარია
- მხოლოდ დაფქული სელის თესლი: მთლიანი თესლი არ გადამუშავდება და არ მოგცემთ სარგებელს. გამოიყენეთ მხოლოდ ახლად დაფქული ან ხარისხიანად შეფუთული დაფქული სელის თესლი.
- ზომიერი რაოდენობა: თუ ექიმმა ან ლაქტაციის კონსულტანტმა მოგცათ თანხმობა, ზოგადად, 1-2 სუფრის კოვზი (7-14 გრამი) დაფქული სელის თესლი დღეში ითვლება ზომიერ და, როგორც წესი, უსაფრთხო რაოდენობად მეძუძური დედისთვის, თუ ის სწორად არის მიღებული და კარგად აიტანება.
- აუცილებლად დაიწყეთ მცირე დოზით (მაგ., 1 ჩაის კოვზი) და დააკვირდით როგორც საკუთარ, ისე ბავშვის რეაქციას.
თანდათანობითი დაწყება და საკმარისი სითხე
რაციონში ბოჭკოს ნებისმიერი ახალი წყაროს დამატებისას, მათ შორის სელის თესლის, აუცილებელია თანდათანობითობა, რათა თავიდან აიცილოთ დედის მხრიდან საჭმლის მომნელებელი დისკომფორტი (შებერილობა, გაზები). ასევე, დარწმუნდით, რომ იღებთ საკმარისი რაოდენობის წყალს (მინიმუმ 2-2.5 ლიტრი დღეში).
ფიტოესტროგენები (ლიგნანები)
სელის თესლი მდიდარია ლიგნანებით, რომლებიც ფიტოესტროგენებია. მიუხედავად იმისა, რომ ამ ნაერთების გავლენა ჩვილზე დედის რძით გადაცემისას ბოლომდე შესწავლილი არ არის, ზომიერი დიეტური რაოდენობით მიღება, როგორც წესი, არ ითვლება საზიანოდ. თუმცა, მაღალი დოზებით სელის თესლის ან კონცენტრირებული ლიგნანის დანამატების მიღება რეკომენდებული არ არის ექიმის კონსულტაციის გარეშე.
სელის ზეთი ლაქტაციისას
სელის ზეთი ALA ომეგა-3-ის კონცენტრირებული წყაროა, მაგრამ არ შეიცავს ბოჭკოს და ლიგნანებს. მის დანამატის სახით მიღებაზე ლაქტაციის პერიოდში ასევე რეკომენდებულია ექიმთან კონსულტაცია, რადგან ჩვილებზე მაღალი დოზების გავლენის შესახებ კვლევები შეზღუდულია. უმჯობესია, ALA მიიღოთ დაფქული სელის თესლიდან, როგორც საკვების ნაწილი.
ბავშვის შესაძლო რეაქციები (იშვიათი)
ძალიან იშვიათად, დედის მიერ მიღებულმა ახალმა პროდუქტმა შეიძლება გამოიწვიოს ჩვილში მგრძნობელობა (მაგ., კუჭ-ნაწლავის დისკომფორტი, გამონაყარი). თუ სელის თესლის მიღების დაწყების შემდეგ ბავშვს რაიმე უჩვეულო რეაქცია შენიშნეთ, შეწყვიტეთ მიღება და მიმართეთ პედიატრს.
როგორ ჩავრთოთ სელის თესლი მეძუძური დედის რაციონში?
თუ თქვენმა ექიმმა ან ლაქტაციის კონსულტანტმა მოგცათ თანხმობა, დაფქული სელის თესლი შეგიძლიათ შეურიოთ:
- დილის ფაფას (შვრიის, მანანის, წიწიბურას).
- იოგურტს, მაწონს ან ხაჭოს (შეგიძლიათ ხილიც დაამატოთ).
- სმუზის.
- ცომეულში (პური, მაფინები, ორცხობილები – თერმული დამუშავება ამცირებს ციანოგენური გლიკოზიდების დონეს).
- ზოგიერთი მეძუძური დედა იყენებს მას ლაქტაციის ხელშემწყობ სპეციალურ რეცეპტებში (მაგ., ლაქტაციის ორცხობილები), სადაც სელის თესლი ერთ-ერთი ინგრედიენტია (სხვა პოტენციურ გალაქტოგოგებთან ერთად, როგორიცაა შვრია, ლუდის საფუარი).
დასკვნა
სელის თესლი (დაფქული ფორმით), ზომიერი რაოდენობით და მხოლოდ ექიმის ან ლაქტაციის კონსულტანტის თანხმობით, შეიძლება იყოს მეძუძური დედის რაციონის სასარგებლო დანამატი. ის უზრუნველყოფს ორგანიზმს ALA ომეგა-3 ცხიმოვანი მჟავებით, რაც მნიშვნელოვანია როგორც დედისთვის, ისე (რძის საშუალებით) ბავშვისთვის, ასევე ეხმარება დედას ყაბზობასთან ბრძოლაში. თუმცა, მისი, როგორც რძის მომყვანი საშუალების, ეფექტურობა მეცნიერულად არ არის მყარად დადასტურებული. უმნიშვნელოვანესია უსაფრთხოების ზომების დაცვა და სპეციალისტთან კონსულტაცია ნებისმიერი ახალი პროდუქტის რაციონში ჩართვამდე. მწვანე აფთიაქი გთავაზობთ მაღალი ხარისხის სელის თესლს, მაგრამ თქვენი და თქვენი პატარას ჯანმრთელობა უპირველესია, ამიტომ იმოქმედეთ მხოლოდ პროფესიონალებთან შეთანხმებით.