კურკუმა (Curcuma longa)
კურკუმა - მრავალწლიანი ბალახოვანი მცენარეა ჯანჯაფილისებრთა ოჯახიდან, რომლის ფესვებს საუკუნეების განმავლობაში იყენებენ კულინარიასა და ტრადიციულ მედიცინაში. მისი ძირითადი აქტიური ნივთიერება, კურკუმინი, ცნობილია ანტიოქსიდანტური და ანთების საწინააღმდეგო თვისებებით.
ბოტანიკური აღწერა:
- ოჯახი: Zingiberaceae (ჯანჯაფილისებრთა).
- გვარი: Curcuma (კურკუმა).
- სახეობა: longa (გრძელი).
- სიცოცხლის ფორმა: მრავალწლიანი ბალახოვანი მცენარე.
- ღერო: მოკლე, მიწისქვეშა.
- ფოთლები: დიდი, ოვალური, მწვანე.
- ყვავილები: ყვითელი, შეკრებილია თავთავისებრ ყვავილედებად.
- ნაყოფი: კოლოფი.
ქიმიური შემადგენლობა (100 გრამზე)
კურკუმას ფესვები შეიცავს სხვადასხვა სასარგებლო ნივთიერებას, მათ შორის:
- კურკუმინოიდები: კურკუმინი, დემეტოქსიკურკუმინი, ბისდემეტოქსიკურკუმინი.
- ეთერზეთები: ტურმერონი, ატლანტონი, ზინგიბერენი.
- ვიტამინები: C ვიტამინი, B6 ვიტამინი.
- მინერალები: კალიუმი, რკინა, მაგნიუმი, მანგანუმი.
- სხვა ნივთიერებები: ცილები, ნახშირწყლები, ბოჭკო.
აქტიური ნივთიერებები - მოკლე აღწერებით
- კურკუმინი: პოლიფენოლი, რომელსაც აქვს ანტიოქსიდანტური, ანთების საწინააღმდეგო, ანტიკანცეროგენული და ნეიროპროტექტორული თვისებები.
- ტურმერონი: ეთერზეთი, რომელსაც აქვს ანთების საწინააღმდეგო, ტკივილგამაყუჩებელი და ანტიბაქტერიული თვისებები.
კურკუმას სამკურნალო ნაწილები
სამკურნალო მიზნებისთვის გამოიყენება მცენარის ფესვი (რიზომა).
კურკუმას ფარმაკოლოგიური თვისებები
- ანთების საწინააღმდეგო.
- ანტიოქსიდანტური.
- ტკივილგამაყუჩებელი.
- ანტიმიკრობული.
- ანტივირუსული.
- ანტიკანცეროგენული.
- ნეიროპროტექტორული.
- კარდიოპროტექტორული.
- ჰეპატოპროტექტორული.
კურკუმას გამოყენების სარგებელი
კურკუმას გამოყენება სასარგებლოა შემდეგი ჯანმრთელობის პრობლემების დროს:
- ართრიტი.
- ალცჰეიმერის დაავადება.
- კიბო.
- დიაბეტი.
- გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები.
- ღვიძლის დაავადებები.
- დეპრესია.
- კანის დაავადებები.
- საჭმლის მონელების დარღვევები.
კურკუმას გამოყენების ჩვენებები
- ანთებითი პროცესების შემცირება.
- ტკივილის შემსუბუქება.
- იმუნური სისტემის გაძლიერება.
- საჭმლის მონელების გაუმჯობესება.
- ღვიძლის ფუნქციის გაუმჯობესება.
- გულ-სისხლძარღვთა სისტემის ჯანმრთელობის შენარჩუნება.
კურკუმას სამკურნალო თვისებები ხალხურ მედიცინაში
ხალხურ მედიცინაში კურკუმას იყენებენ:
- ჭრილობების შესახორცებლად.
- კანის დაავადებების სამკურნალოდ.
- საჭმლის მონელების გასაუმჯობესებლად.
- ტკივილგამაყუჩებელ საშუალებად.
- ანთების საწინააღმდეგო საშუალებად.
როგორ გამოვიყენოთ კურკუმა
კურკუმას გამოყენება შესაძლებელია სხვადასხვა ფორმით:
- სანელებლად: კურკუმას ფხვნილი ფართოდ გამოიყენება კულინარიაში სხვადასხვა კერძის არომატიზებისთვის და ფერის მისაცემად.
- ნაყენის სახით: კურკუმას ფესვებისგან შეიძლება ნაყენის მომზადება, რომელიც გამოიყენება როგორც შინაგანად, ასევე გარეგანად.
- ჩაის სახით: კურკუმას ფხვნილისგან ან ფესვებისგან შეიძლება ჩაის მომზადება.
- საკვები დანამატის სახით: კურკუმინი ხელმისაწვდომია კაფსულების, ტაბლეტების და ექსტრაქტის სახით.
ინფორმაცია ბოლო მიმდინარე კვლევებზე
ბოლო წლებში ჩატარებული კვლევები ადასტურებენ კურკუმინის ეფექტურობას სხვადასხვა დაავადების სამკურნალოდ. მაგალითად, კვლევებმა აჩვენა, რომ კურკუმინს შეუძლია შეამციროს ანთება და ტკივილი ართრიტის დროს, გააუმჯობესოს მეხსიერება ალცჰეიმერის დაავადების მქონე პაციენტებში, შეაჩეროს სიმსივნური უჯრედების ზრდა და გააუმჯობესოს გულ-სისხლძარღვთა სისტემის ჯანმრთელობა.
გაფრთხილებები
- კურკუმას გამოყენებამდე გაიარეთ კონსულტაცია ექიმთან, განსაკუთრებით თუ ხართ ორსულად, ლაქტაციის პერიოდში ან იღებთ სხვა მედიკამენტებს.
- არ გადააჭარბოთ რეკომენდებულ დოზას.
- შეინახეთ კურკუმას პროდუქტები ბავშვებისთვის მიუწვდომელ ადგილას.
უკუჩვენებები
- ალერგია კურკუმაზე.
- ნაღვლის ბუშტის დაავადებები.
- სისხლის შედედების დარღვევები.
- რკინის დეფიციტი.