ფიჭვის კვირტები - სრული სამეცნიერო მიმოხილვა

შესავალი

მოკლე მიმოხილვა: ფიჭვი (Pinus) მარადმწვანე წიწვოვან მცენარეთა გვარია ფიჭვისებრთა ოჯახიდან. მისი ბოტანიკური სახელწოდებაა Pinus. ფიჭვი ფართოდაა გავრცელებული ჩრდილოეთ ნახევარსფეროში, განსაკუთრებით ზომიერ და ცივ სარტყლებში. ცნობილია ფიჭვის 100-ზე მეტი სახეობა. საქართველოში ბუნებრივად გვხვდება 5 სახეობა: ჩვეულებრივი ფიჭვი (Pinus sylvestris), შავი ფიჭვი (Pinus nigra), ელდარის ფიჭვი (Pinus eldarica), კოხის ფიჭვი (Pinus kochiana) და კავკასიური ფიჭვი (Pinus hamata). ფიჭვის კვირტები, როგორც სამკურნალო საშუალება, საუკუნეების მანძილზე გამოიყენებოდა ხალხურ მედიცინაში, განსაკუთრებით სასუნთქი გზების დაავადებების დროს.

მორფოლოგია

ფიჭვის კვირტები წარმოადგენს ფიჭვის ხის ახალგაზრდა ყლორტების დაბოლოებებს, რომლებიც დაფარულია ქერცლებით და შეიცავს ჩანასახოვან წიწვებსა და ტოტებს. კვირტები, როგორც წესი, მოგრძო-კვერცხისებრი ფორმისაა, სიგრძით 1-4 სმ, დაფარულია მომჭიდრო, ფისოვანი, მოყავისფრო-მოწითალო ქერცლებით. კვირტებს აქვთ ძლიერი, დამახასიათებელი ფისოვანი არომატი და მომწარო გემო.

ქიმიური შემადგენლობა (100 გრამზე)

ფიჭვის კვირტების ქიმიური შემადგენლობა მდიდარი და მრავალფეროვანია. 100 გრამი ფიჭვის კვირტი, საშუალოდ, შეიცავს:

• ეთერზეთი: 0.3-0.5 გ (ძირითადი კომპონენტებია პინენი, ლიმონენი, კამფენი და სხვ.).
• ფისები: 5-10 გ.
• მთრიმლავი ნივთიერებები: 4-6 გ.
• ვიტამინი C: 50-150 მგ.
• კაროტინოიდები: 5-10 მგ.
• ფლავონოიდები: კვალი.
• ფენოლკარბონის მჟავები: კვალი.
• მინერალური ნივთიერებები: კალიუმი, კალციუმი, მაგნიუმი, რკინა და სხვა.

აქტიური ნივთიერებების სია

ძირითადი აქტიური ნივთიერებები:

• ეთერზეთები: პინენი, ლიმონენი, კამფენი და სხვა ტერპენები ავლენენ ანტისეპტიკურ, ანთების საწინააღმდეგო, ამოსახველებელ, ბრონქოლიზურ (ბრონქების გამაფართოებელი) და ტკივილგამაყუჩებელ მოქმედებას.
• ფისები: აქვთ ანტისეპტიკური, ანთების საწინააღმდეგო და ამოსახველებელი ეფექტი.
• ვიტამინი C: ძლიერი ანტიოქსიდანტი, აძლიერებს იმუნურ სისტემას, მონაწილეობს კოლაგენის სინთეზში.
• კაროტინოიდები: ბეტა-კაროტინი A ვიტამინის წინამორბედია, აქვს ანტიოქსიდანტური მოქმედება.
• ფლავონოიდები: აქვთ ანტიოქსიდანტური, ანთების საწინააღმდეგო და კაპილარების გამამაგრებელი თვისებები.
• მთრიმლავი ნივთიერებები: აქვთ შემკვრელი, ანთების საწინააღმდეგო და ანტიმიკრობული მოქმედება.

ფარმაკოლოგიური თვისებები

ფიჭვის კვირტებს აქვთ შემდეგი ძირითადი ფარმაკოლოგიური თვისებები:

• ანტისეპტიკური: ეთერზეთები და ფისები აფერხებენ ბაქტერიების, ვირუსების და სოკოების ზრდას და გამრავლებას.
• ანთების საწინააღმდეგო: ფლავონოიდები, ფენოლკარბონის მჟავები და მთრიმლავი ნივთიერებები ამცირებენ ანთებით პროცესებს.
• ამოსახველებელი: ეთერზეთები და ფისები ხელს უწყობენ ნახველის გათხელებას და ბრონქებიდან მის გამოდევნას.
• იმუნომასტიმულირებელი: ვიტამინი C აძლიერებს ორგანიზმის ბუნებრივ დაცვით მექანიზმებს.
• ანტიოქსიდანტური: ვიტამინი C, კაროტინოიდები და ფლავონოიდები ანეიტრალებენ თავისუფალ რადიკალებს და იცავენ უჯრედებს დაზიანებისგან.
• ტკივილგამაყუჩებელი: ეთერზეთებს აქვთ მსუბუქი ტკივილგამაყუჩებელი ეფექტი.
• შარდმდენი: ფიჭვის კვირტებს აქვთ მსუბუქი შარდმდენი მოქმედება.
• მატონიზირებელი: ფიჭვის კვირტების პრეპარატები აუმჯობესებენ საერთო ტონუსს, ხსნიან დაღლილობას.

გამოყენების სარგებელი

სამეცნიერო კვლევები ადასტურებენ, რომ ფიჭვის კვირტების გამოყენება სასარგებლოა სხვადასხვა ჯანმრთელობის პრობლემების დროს:

• სასუნთქი გზების დაავადებები: ფიჭვის კვირტების პრეპარატები ეფექტურია გაციების, გრიპის, ბრონქიტის, სინუსიტის, ტონზილიტის (ანგინის) დროს. ისინი ხელს უწყობენ ნახველის ამოღებას, ამსუბუქებენ ხველას, ამცირებენ ყელის ტკივილს და აცხრობენ ცხვირის გაჭედვას.
• პირის ღრუს დაავადებები: ფიჭვის კვირტების ნაყენი ან ნახარში გამოიყენება პირის ღრუს სავლებად გინგივიტის, სტომატიტის დროს.
• იმუნიტეტის დაქვეითება: ფიჭვის კვირტები, განსაკუთრებით C ვიტამინის მაღალი შემცველობის გამო, აძლიერებენ იმუნურ სისტემას და ზრდიან ორგანიზმის წინააღმდეგობის უნარს ინფექციების მიმართ.
• ართრიტი, რევმატიზმი: გარეგანი გამოყენებისას ამსუბუქებს ტკივილს და ანთებას სახსრებში.

გამოყენების ჩვენებები

ფიჭვის კვირტების გამოყენება რეკომენდებულია შემდეგ შემთხვევებში:

• მწვავე რესპირატორული ვირუსული ინფექციები (გაციება, გრიპი).
• ბრონქიტი (მწვავე და ქრონიკული).
• სინუსიტი.
• ფარინგიტი, ტონზილიტი (ანგინა).
• გინგივიტი, სტომატიტი.
• იმუნიტეტის დაქვეითება.
• ართრიტი, რევმატიზმი (გარეგანი გამოყენებისთვის).

გამოყენება ხალხურ მედიცინაში

ფიჭვის კვირტები ფართოდ გამოიყენება ხალხურ მედიცინაში მთელი მსოფლიოს მასშტაბით. მათ იყენებენ როგორც შინაგანად (ნაყენის, ჩაის, ნახარშის სახით), ასევე გარეგანად (ინჰალაციისთვის, კომპრესებისთვის, აბაზანებისთვის). ხალხური რეცეპტების მიხედვით, ფიჭვის კვირტებს ხმარობენ გაციების, გრიპის, ბრონქიტის, ხველის, ყელის ტკივილის, კანის დაავადებების, ჭრილობების, დამწვრობების, რევმატიზმის, პოდაგრის სამკურნალოდ. ასევე, იყენებენ როგორც შარდმდენ, სისხლის გამწმენდ, მატონიზირებელ და იმუნიტეტის გამაძლიერებელ საშუალებას. ხშირად ფიჭვის კვირტებს უმატებენ თაფლს, რძეს, ლიმონს ან სხვა სამკურნალო მცენარეებს.

როგორ გამოვიყენოთ

ზოგადი რეკომენდაციები:

ფიჭვის კვირტები ხელმისაწვდომია სხვადასხვა ფორმით: გამომშრალი კვირტები, ნაყენი, ჩაი, ეთერზეთი, კაფსულები, მშრალი ექსტრაქტი და სხვა. შიგნით მისაღებად, როგორც წესი, გამოიყენება ნაყენი, ჩაი, კაფსულები ან მშრალი ექსტრაქტი. გარეგანი გამოყენებისთვის გამოიყენება ნაყენი, ნახარში, ეთერზეთი (გაზავებული), ინჰალაციისთვის, აბაზანებისთვის. დოზირება და გამოყენების წესი დამოკიდებულია პრეპარატის ფორმაზე, დაავადებაზე და პაციენტის ინდივიდუალურ მახასიათებლებზე.

ნაყენის მომზადება:

• ფიჭვის კვირტების ნაყენი მზადდება როგორც წესია არაყზე ან 70% ეთილის სპირტზე. 1 წილ ფიჭვის კვირტებს ასხავენ 5 წილ არაყს ან სპირტს, აყენებენ თავდახურულ ჭურჭელში ბნელ ადგილას 2-3 კვირის განმავლობაში, დროდადრო შეანჯღრევენ. შემდეგ წურავენ. ინახავენ გრილ, ბნელ ადგილას.

ჩაის მომზადება:

• 1-2 ჩაის კოვზ ფიჭვის კვირტებს დაასხით 1 ჭიქა (200 მლ) მდუღარე წყალი, დააყენეთ 15-20 წუთი, შემდეგ გაწურეთ.

მშრალი ექსტრაქტის გამოყენება:

მშრალი ექსტრაქტის გამოყენებისას მიჰყევით მწარმოებლის ინსტრუქციას.

კაფსულების გამოყენება:

კაფსულების გამოყენებისას მიჰყევით მწარმოებლის ინსტრუქციას.

სხვა გამოყენების მეთოდები:

ინჰალაციისთვის: 1-2 სუფრის კოვზ ფიჭვის კვირტებს დაასხით 1 ლიტრი მდუღარე წყალი. დაუმატეთ რამოდენიმე წვეთი ეთერზეთი (საჭიროების შემთხვევაში) და შეისუნთქეთ ორთქლი 5-10 წუთის განმავლობაში.

გამოსავლებად: გამოიყენეთ ფიჭვის კვირტების ნაყენი ან ნახარში პირის ღრუსა და ყელის გამოსავლებად ანთებითი პროცესების დროს (გააზავეთ წყლით 1:5 ან 1:10 შეფარდებით).

კომპრესებისთვის: დაასველეთ ბამბის ქსოვილი ფიჭვის კვირტების ნაყენში ან ნახარშში და დაიდეთ დაზიანებულ ადგილზე.

აბაზანებისთვის: დაამატეთ 1-2 ჭიქა ფიჭვის წიწვების ნაყენი ან ნახარში აბაზანის წყალში. აბაზანის ხანგრძლივობა: 15-20 წუთი.

გვერდითი მოვლენები

ფიჭვის კვირტების გამოყენებისას შესაძლოა გამოვლინდეს შემდეგი გვერდითი მოვლენები:

• ალერგიული რეაქციები: კანის სიწითლე, ქავილი, გამონაყარი, იშვიათ შემთხვევებში - კვინკეს შეშუპება.
• კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის გაღიზიანება: გულისრევა, დისკომფორტი მუცლის არეში (დიდი დოზებით მიღებისას).

უკუჩვენებები

ფიჭვის კვირტების გამოყენება უკუნაჩვენებია შემდეგ შემთხვევებში:

• მომატებული მგრძნობელობა ფიჭვის კვირტების ან მათში შემავალი კომპონენტების მიმართ.
• ორსულობა და ლაქტაციის პერიოდი (უსაფრთხოების შესახებ საკმარისი მონაცემების არარსებობის გამო).
• 12 წლამდე ასაკის ბავშვები (შიგნით მისაღებად).
• თირკმლის და ღვიძლის მძიმე დაავადებები.
• ბრონქული ასთმა (სიფრთხილით).

გაფრთხილება

გაფრთხილება: ფიჭვის კვირტების გამოყენებამდე, განსაკუთრებით სამკურნალო მიზნებისთვის, აუცილებლად გაიარეთ კონსულტაცია ექიმთან. განსაკუთრებული სიფრთხილეა საჭირო ქრონიკული დაავადებების, მედიკამენტების მიღების ან განსაკუთრებული მდგომარეობების დროს (მაგ., ორსულობა). არ გადააჭარბოთ რეკომენდებულ დოზას.